De drogestofopname daalt tijdens de laatste drie weken van de dracht gemiddeld met zo’n dertig procent, terwijl de energiebehoefte juist toeneemt. De meeste aandoeningen bij verse koeien, vinden hun oorsprong tijdens deze laatste periode vóór afkalven. De droge koeien goed managen hoeft maar weinig tijd te kosten en levert na afkalven een hoop tijd (en melk) op.
Hoeveel kilogram drogestof nemen uw droogstaande koeien op?
Het wel of niet goed doorvreten en daarmee het gevuld houden van de pens gedurende de droogstand is sterk van invloed op de voeropname en gezondheid ná afkalven. Wanneer de voeropname rondom afkalven goed op peil blijft, beperkt dit de negatieve energiebalans die een verse koe kwetsbaar maakt. Daarnaast is de pens beter voorbereid op de voerovergang die volgt. Het wel of niet behalen van de verwachte (piek)productie en het voorkomen van de verschillende transitieziekten is in veel gevallen te herleiden tot de drogestofopname einde droogstand.
Koeien die na afkalven gezondheidsproblemen ontwikkelen, nemen tijdens de droogstand al minder voer op (zie figuur 1).
Aandacht voor de individuele droogstaande koe loont
Droge koeien liggen of met een volle pens te herkauwen of staan aan het voerhek te vreten. Wanneer dit niet het geval is, dan is dat het eerste signaal dat die koe risico loopt op een minder goede start van de lactatie. Beoordeel daarom iedere dag het vreet- en liggedrag van de droogstaande koeien. Goed kijken loont. Stel daarbij jezelf de volgende vragen:
- Welke koe ligt en vreet er niet? Waarom niet?
- Welke koe heeft de pens niet vol? Hoe komt dat?
- Welke koe heeft een bodyconditionscore van > 3.5?
- Selecteren de koeien tijdens het eten?
Onder invloed van onderstaande factoren zal de voeropname meer of minder onder druk staan. Door enkele basisvoorwaarden goed op orde te hebben, voorkom je dat je alsnog te veel tijd kwijt bent aan het bijsturen of verzorgen van de verse koeien.
- Een smakelijk constant rantsoen. Voer dagelijks vers en zonder broei.
- Voorkom selectie. Wanneer koeien kunnen selecteren zullen sommige koeien het met de resten van andere moeten doen. Vaak nemen die koeien dan veel te weinig voer op omdat dit wat overblijft minder smakelijk is. Wanneer er selectiemogelijkheid is, zullen koeien zich na het voeren eerder volvreten en de rest van de dag juist minder opnemen. Selectie geeft ook onrust aan het voerhek en eerder kans op wisselende biestgift, melkziekte, pensverzuring of andere gezondheidsproblemen.
- Vermijd (Hitte)stress. Stress verlaagt de eetlust en maakt koeien ook vatbaarder voor ziekten.
- Altijd schoon, makkelijk bereikbaar drinkwater. Droogstandsrantsoenen zijn al wat droger van zichzelf. Is de watervoorziening niet optimaal, dan beperkt dat altijd de voeropname.
- Juiste lichaamsconditie. Vette koeien nemen minder voer op en mobiliseren eerder hun lichaamsreserves. Zijn het tijdstip van insemineren, het lactatierantsoen en de droogstandslengte op het bedrijf goed op elkaar afgestemd?.
- Ligcomfort. Goed kunnen liggen, herkauwen en opstaan is een voorwaarde om ook vaak genoeg naar het voerhek te komen.
- Bezettingsgraad. Als er minder dan honderd procent plek is om te liggen of te vreten, zal dat zeker voor een aantal koeien de opname ieder dag opnieuw belemmeren.
- Groepshuisvesting. Gelijktijdig eten zit in de natuur van een koe. Dat is in de weideperiode goed te zien.
- Kreupelheid (en andere aandoeningen) hebben een zeer duidelijk negatief effect op de voeropname.
Extra aandacht op de dag van afkalven
Kalfkoeien kunnen soms wel wat extra hulp gebruiken. Op de dag van afkalven is voor iedere koe de vreet- en herkauwtijd afgenomen tot het dieptepunt. (Zie figuur 1) Het loont juist dan om kalfkoeien die niet vaak genoeg uit zichzelf naar het voerhek komen, de aandacht te geven die ze nodig hebben. Dit geldt voor veestapels van 300 koeien net zo goed als voor bedrijven met 30 koeien.
