Voerefficiëntie is een term die regelmatig op de voorgrond treedt. Een kengetal dat in de dagelijkse bedrijfsvoering, mits deze op de juiste wijze berekend en beoordeeld wordt, van grote waarde kan zijn. Hoe je dat doet, lees je hier.
Betekenis voerefficiëntie
De berekende voerefficiëntie is een verhoudingsgetal dat weergeeft hoeveel melk er uit een kg drogestof voer wordt geproduceerd. In principe geldt hoe hoger het getal, des te efficiënter het rantsoen wordt benut ten behoeve van de melkproductie. Bij een te lage voerefficiëntie zijn er kansen voor verbetering. Voerefficiëntie is daarmee ook een maat voor het totale (voer)management.
Uitgedrukt in een formule:
Voer efficiëntie = kg meetmelk per koe per dag / kg drogestofopname per koe per dag
De voerefficiëntie berekenen
Om de voer efficiëntie goed uit te kunnen rekenen zijn meer actuele gegevens nodig dan enkel de liters in de tank en de kilo’s aan het voerhek. Houdt bijvoorbeeld ook rekening met gesepareerde melk of pinken die in de stal lopen. Maar ook de hoeveelheid restvoer en de kilo’s brok moeten worden meegenomen. Weidegang zal daarnaast altijd leiden tot een schatting van de voeropname. Een zo goed mogelijk beeld van het aantal uren weidegang, het droge-stofgehalte en de smakelijkheid van het gras helpt nauwkeuriger in te schatten hoeveel er in de wei wordt opgenomen.
Welke factoren bepalen de voerefficiëntie?
Hoe goed weet de koe het rantsoen te benutten voor de productie van melk? Dat is waar het om gaat bij voerefficiëntie. Het antwoord op deze vraag is van veel factoren afhankelijk. Twee cruciale aandachtspunten hierbij zijn de pensgezondheid en de ruwvoeropname.
- Pensgezondheid
Koeien voeren is pens-bacteriën voeren. En melk wordt niet in de uier gemaakt maar in de pens. Of de pensfermentatie goed draait, hangt voornamelijk af van dat wat er in de pens terecht komt. Iedereen weet dat een stabiel rantsoen het beste is . Maar is iedere koe in de koppel ook daadwerkelijk in staat om elke dag weer voldoende gelijke maaltijden op te nemen verdeeld over 24 uur? - Ruwvoeropname en kwaliteit
Meer dan de helft van het rantsoen bestaat uit ruwvoer. Hoeveel kg drogestof wordt er daadwerkelijk opgenomen? Het frequent aanschuiven van voer, het aantal vreetplekken en het ligcomfort zijn enkele praktische factoren die de opname rechtstreeks beïnvloeden. Maar ook de kwaliteit en smakelijkheid zijn enorm van belang. De kwaliteit van het ruwvoer heeft u voor een groot deel zelf in de hand door te sturen tijdens de oogst, de opslag en het in- en uitkuilproces.
Is hoger altijd beter?
Het kengetal voerefficiëntie van de koppel varieert globaal tussen de 1.1 en 1.70 kg melk per kg droge-stof bij productieniveaus tussen 24 en 38 kg melk per koe per dag. Wanneer de voerefficiëntie onvoldoende is in relatie met het productieniveau, zal een verhoging van de drogestof-opname niet automatisch leiden tot een productiestijging. Er kan bijvoorbeeld sprake zijn van broei, overbezetting of de pensfermentatie staat om een andere reden onder druk. Ook kan vruchtbaarheid in relatie met persistentie een rol spelen. Bij een goede voerefficiëntie is een hoger productieniveau gemakkelijker te bereiken door verhoging van de drogestof-opname. Het is echter niet zo simpel dat een hoger getal altijd beter is. Hoge waarden ontstaan ook wanneer koeien ‘ van de rug melken ’ en in negatieve energiebalans verkeren.
Aandachtspunten bij het beoordelen van het kengetal voerefficiëntie zijn:
- Het aantal lactatiedagen
Het gemiddelde aantal lactatiedagen veranderd op ieder bedrijf in meer of mindere mate. De benodigde energie voor dracht en lichaamsreserves stijgt naarmate de lactatie vordert en de melkproductie daalt. De voerefficiëntie daalt dus ook naarmate het aantal lactatiedagen stijgt. - Het productieniveau
Een hogere productie gaat gepaard met een hogere voerefficiëntie. De benodigde energie voor onderhoud voor iedere koe is gemiddeld genomen gelijk en wordt bij een hogere productie over meer liters uitgesmeerd. - Vergelijk niet met andere bedrijven
Ook genetica gezondheidsstatus en management hebben naast het productieniveau en aantal lactatiedagen invloed op de voerefficiëntie. Door de grote variatie hierin is vergelijken tussen bedrijven niet mogelijk.
De voeradviseurs van Fuite helpen graag bij het uitrekenen, beoordelen en optimaliseren van de voerefficiëntie op uw bedrijf, teneinde uw bedrijfssaldo te verbeteren.
