Sinds 1 april 2023 ben ik in dienst bij Gebrs. Fuite als adviseur varkenshouderij. Destijds heb ik samen met collega Sander Arts die stap gemaakt. Wat mij direct aansprak bij Gebrs. Fuite aansprak was de slogan “professionele eenvoud”. Het is de kunst om complexe problemen simpel uit te leggen en op te lossen. Binnen ons varkensteam is veel kennis en kunde aanwezig. Daarnaast is het een prettig team om in te werken. Bij Gebrs. Fuite weet iedereen waar zijn taken en verantwoordelijkheden liggen. Zo zijn we flexibel en kan er snel ingespeeld worden op nieuwe situaties. Zowel op het gebied van voeding als op de huidige marktomstandigheden.

Samenwerken

“Wat ik leuk vind, is het samenwerken met mensen. Samen met de varkenshouder, dierenarts en collega’s sparren over de resultaten en het rendement van het bedrijf. Zodat we deze naar een hoger niveau kunnen krijgen.

Zelf heb ik mij door de jaren heen verdiept in bedrijfsontwikkeling, ventilatie en het ontwikkelen van voer- en groeimodellen. Met deze modellen kunnen we verschillende voeders naast elkaar simuleren om zo tot het beste voeradvies te komen. Ik vind het prachtig als we bijvoorbeeld bij een koppel vleesvarkens kunnen voorspellen wat de groei, voederconversie en voerkosten gaan worden. Én dat deze dan ook uitkomen.

Bij zeugenhouders kunnen voorspellen dat de zeugen in de kraamstal met een rechte rug tegen de stang zullen gaan liggen en de achterpoot over de stang leggen, zodat het volledige uier benut kan worden voor de melkproductie. Dat vind ik prachtig.  Dit is mogelijk door de innovaties in de fabriek zoals het sprayen van melkzuurbacteriën over het voer, het schonen van de grondstoffen en het toepassen van verschillende vlokken, zoals gerst- en maisvlokken. Dit in samenspel met de ondernemer, de medewerkers, de adviseurs en de nutritionisten.”

Mooie bedrijfstak

Varkens houden blijft naar varkens kijken. Je kunt aan het gedrag van de varkens zien of ze goed in hun vel zitten. Daarom is het van belang dat adviseurs samen met nutritionisten regelmatig samen naar klanten toe gaan. In de stal kun je ruiken, voelen en kijken waar verbeteringen gemaakt kunnen worden. “De varkenshouderij blijft een mooie bedrijfstak waar ik trots op ben. We maken een mooi en betrouwbaar, maar vooral lekker stukje varkensvlees. Dat is waar ik mij graag voor in wil blijven zetten!”

Wanneer de groei stijgt van 950 naar 1050 gram wordt de ligperiode van uw vleesvarken 10 dagen korter. Hierdoor is minder onderhoudsvoer nodig, wat gunstig is voor de voederconversie. Dit betekent wel dat het voer in een kortere periode opgenomen moet worden. Hiervoor hebben we enkele troeven in handen. Benieuwd hoe we dit samen kunnen realiseren?

Voeropname jonge biggen eerste weken onbeperkt

Een goede start help enorm om het ‘vliegwiel’ aan de gang te krijgen: een varken dat goed opstart qua voeropname, groeit ook goed en gaat vervolgens nog meer vreten. Daardoor gaat het varken nog harder groeien. In deze fase is de genetische potentie niet de beperkende factor voor de groei.

Voeropname maximaliseren met vlokken en Ferm

Om de voeropname positief te beïnvloeden gebruiken we alleen geschoonde granen in onze vleesvarkensvoeders. Daarnaast maken we gebruik van graanvlokken uit onze eigen vlokkenfabriek, deze zijn licht verteerbaar en bevorderen de smaak van onze voeders. Aan onze voeders wordt ook FERM toegevoegd. Dat is vloeibare pro-biotica dat geproduceerd wordt bij Liprovit. FERM zorgt ervoor dat varkens elke dag een hoog aandeel melkzuurbacteriën binnenkrijgen. Dit bevorderd de vertering en darmgezondheid.

Hoogwaardige granen en hoge nutriënt dichtheid

Qua gehaltes investeren we in geconcentreerde voeders met een hoge nutriënt dichtheid. Afhankelijk van de doelstelling op groei wordt de voerstrategie bepaald aan de hand van het vleesvarkensmodel, hierin wordt gestuurd met voersoorten, schakelmomenten en curve.

Combi

De combinatie van voeropname en voerinhoud resulteert in een vliegende start. Ook op stal zijn een aantal factoren van belang om te zorgen dat de opstart goed verloopt: schone, droge en warme hokken helpen hier enorm bij. Daarnaast is het van belang dat het water en het voer in een schone voerbak zitten. Ook is de juiste overgang van biggen- naar vleesvarkensvoer zeer belangrijk.

De zomer staat weer voor de deur. Hoe houden we de koeien vrij van hittestress en daarmee de productie op peil?

Bepaal de actuele THI

De mate van hittestress kan worden bepaalt aan de hand van de THI (Temperatuur humidity index). Dit is de combinatie van temperatuur en luchtvochtigheid uitgedrukt in één getal. De actuele THI is eenvoudig op te vragen via bijvoorbeeld de weerdata site van Provimi. Onze eigen beleving van de weersomstandigheden is niet accuraat genoeg om in de stal op te sturen.

Hittestress heeft gevolgen op korte en langere termijn

Koeien hebben vanaf een THI van 57 moeite om hun lijf koel te houden. De overtollige warmte afvoeren vraagt veel energie. Hittestress zet de weerstand, maar ook de voeropname en productie onder druk. Gevolgen van hittestress zien we ook terug in de klauwgezondheid en vruchtbaarheidsresultaten. Op bedrijven waar op tijd maatregelen worden genomen om de koeien te koelen en de voeropname op peil te houden, zien we het resultaat hier van duidelijk terug in de stal en de productie.

Verschijnselen hittestress bij melkvee

Onderstaande waarnemingen in de stal passen bij hittestress:

– Snelle ademhaling, “pompen”
– Meer staan in de ligboxen of hangen bij de waterbak
– Stijging van de wateropname
– Daling van de ruwvoeropname
– Daling van de melkproductie (liters en gehaltes)
– Vanaf een THI van 70 ook verhoogde lichaamstemperatuur (>39 graden).

Tips ter preventie van hittestress

1. Zorg er voor dat alle koeien gemakkelijk veel en schoon drinkwater tot hun beschikking hebben. Maak waterbakken dagelijks schoon en plaats eventueel tijdelijk een extra drinkbak. Koeien zullen aanzienlijk meer willen drinken. Deze extra hydratatie helpt af te koelen, maar is ook van belang ook om de pens gezond te houden.

2. Voorkom extra daling van de voeropname en vermijd broei aan het voerhek.
a. Voeg toevoegmiddelen toe om broei tegen te gaan.
b. Voer tijdens de koelste momenten en dus niet midden op de dag.
c. Voer twee keer per dag.
d. Schuif frequent het voer aan.

3. Voeg een buffer toe aan het rantsoen. Bijvoorbeeld de Fuite buffermix om pensverzuring te voorkomen en verliezen aan zout aan te vullen.

4. Ventileer de stal zo goed mogelijk.
a. Stel ventilatoren automatisch in vanaf 18 graden (ook ’s nachts)
b. Geef natuurlijke ventilatie de ruimte. Plaats mengwagens bijvoorbeeld niet op de voergang.
c. Koeien nat maken om te koeien, heeft alleen een gunstig effect in combinatie met voldoende luchtverplaatsing.

Overleg met uw jongveespecialist of rundveeadviseur welke maatregelen op uw bedrijf nuttig zijn.

Tijdens de zomer periode waarbij de warme dagen (en nachten) aanbreken doen veel checklists zich de ronde. Hieronder vindt u de meest kritische punten om deze periode het beste door te komen en de gevolgen zoveel mogelijk te voorkomen:

• Schakel in de dekstal naar Dekstal Turbo.
• Maak gebruik van ons product Topzeug (zeker in periode van verharen).
• Haal correcties vanuit de achterliggende periode uit de klimaatcomputers m.b.t. afdelingstemperatuur en ventilatie.
• Pas voertijden aan naar momenten dat uw varkens het beste willen eten.
• Zorg dat de luchtinlaten schoon zijn.
• Haal zoveel mogelijk lucht binnen vanuit de koele zijden van uw stallen.
• Koel binnenkomende lucht. Zorg dat de druppel uit de nozzel zo fijn mogelijk is. Hoe fijner de druppel, hoe hoger het koeleffect is en hoe lager de luchtvochtigheid blijft. Monitor de relatieve luchtvochtigheid en houd deze tussen de 40-60%.
• Zonwering voor de ramen aan de Zuid- en Westzijde van de stallen (wel lichtdoorlatend). Denk hierbij aan glas wit kalken, fijnmazig windbreekgaas of sunscreens. Let op dat er tussen de zonwering en het raam circa 10 cm ruimte zit/komt!
• Pas regelmatig silo-shots toe om de silohygiëne optimaal te houden.
• Lactatievoeders hebben standaard de wijziging gehad t.b.v. zomerperikelen.

Rondom spenen zijn veel zaken belangrijk: goede beerstimulatie, 16 uur veel licht in een vast patroon, veel water, een niet te hoge temperatuur in de inseminatiestal en uiteraard de voeding. De beste resultaten bereiken we niet alleen met extra voedingsaandacht in de dekstal. Tijdens de gehele cyclus van de zeug moet de voeding op en top voor elkaar zijn.

Snelle energiebronnen beperken voeropname

Na spenen moeten de zeugen snel weer in een positieve energiebalans komen. Zodat de productie van de vruchtbaarheidshormonen goed op gang komt. Deze hormonen stimuleren het afrijpen en vrijkomen van de eicellen. Van oudsher worden hiervoor snelle energiebronnen zoals suiker en dextrose gebruikt. Echter de glucosepiek uit suiker en dextrose beperkt de maximale voeropname. Onze ervaring is daarom dat een vet-eiwitkern een meer geschikte energiebron is in deze periode.

Wel extra energie, geen dip in de voeropname

Met een vet-eiwitkern krijgt de zeug extra energie. Echter is er veel meer insuline nodig om dit te verwerken. Daarnaast vreten zeugen makkelijker door omdat de vet-eiwitkern niet verzadigend werkt. Om eenvoudig een vet-eiwitkern te kunnen voeren ontwikkelden wij Topheat. Een vet-eiwitkern die als topdressing aan het dekstalvoer kan worden toegevoegd. Daarnaast heeft het assortiment van Gebrs. Fuite speciale dekstalvoeders waarin de vet-eiwitkern is toegevoegd.

Praktijkervaring

Voeren van een vet-eiwitkern rondom spenen levert in de praktijk goede resultaten op. Zeugen worden beter berig en het percentage dat succesvol draagt is hoger. De ervaring is dat het percentage kleine biggen afneemt en de bigvitaliteit toeneemt. Zwaardere en vitalere biggen vinden na de geboorte sneller de speen met biest en leggen hiermee ook de basis voor een betere groei als big en als vleesvarken.

TopHeat

Topheat is verkrijgbaar in poedervorm met een unieke vet-eiwitkern met extra vitamines en mineralen. Wij adviseren TopHeat 2x daags over het voer te verstrekken, met een dosering van 150 gram per keer.

Stijgende temperaturen hebben als gevolg dat we in de buurt van dieren meer vliegen aan treffen. Het aantal vliegen kan zo hoog worden dat ze overlast veroorzaken. Daarnaast verspreiden vliegen ziektekiemen van dier tot dier. Kortom iets om goed aan te pakken!

Vliegen zijn een bron van overdracht van ziekteverwekkers bij jonge dieren zoals biggen, kalveren en lammeren. Vliegen eten niet alleen mee van het voer, maar spugen er ook in. Zo verspreiden vliegen niet alleen zichzelf, meer ook ziekteverwekkers (wist je dat een vlieg wel 500 tot 1000 eitjes kan leggen).

Tip 1:

Zorg voor een goede hygiëne in de stal. Een vlieg heeft een sterke voorkeur voor voer, warmte en vocht. Zorg voor zo min mogelijk voerresten en natte plekken. Kijk ook kritisch naar “koeken” in de mestkelder.

Tip 2:

Begin met het bestrijden van maden. Zo doorbreken we de cyclus en voorkomen we dat deze maden vliegen worden. Tel je nu ongeveer 10 vliegen op een dier of muur, dan komen er de komende tijd nog eens 50 vliegen bij! Wij adviseren om Neporex te gebruiken. Dit middel is eenvoudig toepasbaar en breed inzetbaar. Neporex is verkrijgbaar bij Fuite in emmers van 5 kg en 20 kg. U kunt het dus eenvoudig mee bestellen bij uw bestelling!

Tip 3:

Om het gewenste resultaat te halen op uw bedrijf is het van belang om niets over het hoofd te zien en de middelen op de juiste manier toe te passen. Vraag onze specialisten voor een passend advies op uw bedrijf.

Kalium is een belangrijk element voor een goede groei van de maisplant. Bovendien draagt een goede kalivoorziening bij aan een betere droogte resistentie. Daarnaast heeft extra kali een positieve invloed op het zetmeelgehalte in de maïs.

Op alle maisland is eerst drijfmest uitgereden. Maar weet u eigenlijk wel hoeveel Kali daarmee is bemest? Heeft u de mest laten analyseren? De samenstelling van drijfmest varieert namelijk behoorlijk. Door uw mest te laten analyseren weet u hoeveel stikstof, fosfaat en kali een kuub drijfmest bevat! De verschillen worden veroorzaakt door onder andere verschillende gehalten in ruw- en krachtvoer, de hoeveelheid spoelwater en de samenstelling van de veestapel.

Verhoog uw maiskwaliteit door Kali toe te dienen

Na de drijfmest volgt de (rijen)bemesting met stikstof. Kali is een belangrijk element voor een sterke en gezonde maïsplant. Door de maïsteelt onttrekt u minimaal 300 kg K20 terwijl u bij een gift van 40 m3 drijfmest (met gemiddelde gehalten) 230 kg kali bemest. Extra kali bemesten is dus noodzakelijk om de onttrekking te compenseren. 175 kg Kali 40 per ha maisland is dan voldoende bij gemiddelde kali gehaltes in de drijfmest.

Prominend colostrum is een ziektevrije ingedroogde koebiest met gegarandeerde kwaliteit verrijkt met ei-antistoffen. Prominend Colostrum verbetert de biest kwaliteit en ondersteunt zo de weerstand van het pasgeboren kalf.

Ook als een koe helemaal geen biest heeft is de Prominend Colostrum een prima alternatief.  Doordat deze gemakkelijk op te lossen is in koemelk of e.v.t. water.

Product eigenschappen van Prominend Colostrum:

• Gegarandeerde immunoglobulines
• Vrij van besmettelijke ziekten

Product voordelen:

• Verbetert biest kwaliteit
• Ondersteunt in geval van biest tekorten

De Prominend Colostrum is nu ook verkrijgbaar in een 3 kg verpakking. Dat is bijna 20 % voordeliger dan de kleine Prominend Colostrum verpakking. Benieuwd naar dit product? Onze kalveropfokspecialisten vertellen er graag meer over!

Hittestress wordt veroorzaakt door luchtvochtigheid en temperatuur. Koeien kunnen niet goed zweten en raken daardoor moeilijker hun warmte kwijt. Door hittestress dalen de productie en de gehaltes. In de regel wordt er veel gesproken over melkvee en weinig over droge koeien als het gaat om hittestress.

Welke signalen geven droge koeien met hittestress?

Om warmte kwijt te raken zullen koeien de ademfrequentie verhogen om zo warmte kwijt te raken. Ook zien we dat ze minder snel gaan liggen. Zo kunnen ze warmte kwijt raken met behulp van de lucht die langs het lichaam stroomt. Als de nachten koel(er) zijn daalt de lichaamstemperatuur van de koe nog. Stijgen de nachttemperaturen dan wordt het moeilijker voor de koe. De uitdagingen rondom hittestress liggen daardoor met name in de tweede helft van de zomer. Als gevolg hiervan kalven koeien 2-8 dagen vroeger af en zijn de kalveren lichter dan normaal.

Wat kunnen we doen om droge koeien te ondersteunen?

Voeding:
Zorg dat de drogestof opname op peil blijft. Belangrijk hierbij is om een het rantsoen fris te houden en daarom is het raadzaam dagelijks te voeren.

Water:
Water is zeer belangrijk om te koelen. Zorg dus voor goede toegang tot voldoende fris en schoon water. De wateropname kan met 29% toenemen bij een temperatuurstijging van 20 naar 30 graden Celsius.

Omgeving:
Koelen door middel van ventilatoren is raadzaam bij droge koeien. Mest daarnaast vaker de strostal uit. Indien de strolaag dikker wordt kan deze veel warmte produceren en vasthouden.

Droogstandslengte:
De droogstand is belangrijk voor het uierweefsel om zich te  Dit proces duurt 6-8 weken. Onderzoek laat zien dat door vroegere kalfdatum, en dus niet volledig hersteld uierweefsel, de melkproductie over de hele lactatie achterblijft. Zet daarom nu de koeien 7 tot 8 weken droog om het uier de kans te geven zich goed voor te bereiden ook als de koe vanwege de hitte eerder kalft.

Voor verdere vragen of advies vraag één van onze adviseurs.

VOF Kapper – Lammers te Zutphen heeft een melkveebedrijf in combinatie met een goedlopende horecatak. Het bedrijf wordt geleid door Ben en Irma Lammers in samenwerking met zoon Benjamin. Het bedrijf telt 70 melkkoeien en 40 stuks jongvee. De horecatak bestaat uit een winkel en catering voor feestjes. Daarnaast worden voor zo’n vijfhonderd maaltijden per dag gesneden aardappels en groenten geleverd aan instellingen in de buurt. “Zeker de helft van onze tijd zit in het horecagedeelte, maar daar is de winstverdeling ook naar. In de stal moet het soepel lopen, zodat we tijd hebben om aan de slag te kunnen in de keuken”, aldus Ben.

‘Onze grond beter leren kennen’

Het bedrijf is extensief met 10.500 kilogram melk per hectare. De VOF kiest er voor om eigen krachtvoerproducten te verbouwen. Van de 64 hectare is het grootste gedeelte in gebruik als grasland. Naast gras wordt er zomergerst, mais, deels MKS, voederbieten en luzerne geteeld. In 2023 zijn er ook veldbonen geteeld. “Dat was mooi om te proberen, maar de opbrengst viel tegen terwijl er wel veel gewasverzorging nodig was”, aldus Benjamin. Dat het bedrijf slaagt in het verbouwen en inzetten van eigen krachtvoer blijkt ook uit de cijfers. In 2023 lag het voerverbruik op 16,5-17 kg aangekocht krachtvoer per 100 kilogram melk, bij een gemiddelde BSK van 47.

“We doen mee aan het project Vruchtbare Kringloop Achterhoek. Dat houdt ons scherp en geeft inzicht”, verteld Ben verder. “We leren onze grond zo beter kennen en anticiperen daar op door specifiek te bemesten en in ons geval gips te strooien. De pH van de grond was goed, maar het calciumgehalte te laag.”. Zo hebben we afgelopen jaar voor het eerst luzerne geteeld. Aan de hand van grondmonsters hebben we extra Kali bemest, met zichtbaar resultaat en een goede opbrengst”, aldus Benjamin. Het bewust bezig zijn met bemesting is volgens Benjamin nog een kans voor veel bedrijven.

Broksoorten stabiel houden bij rantsoenwijzigingen

De koeien worden gemolken met een Lely A4 melkrobot. De 70 koeien zijn goed voor 10.000 kg melk per koe met 4.70% vet en 3.75% eiwit. Relatief veel melk en vooral veel kilogrammen vet en eiwit uit één melkrobot dus. Het basisrantsoen bestond afgelopen winter uit: graskuil, luzerne, MKS, voederbieten en veldbonen. In de melkrobot krijgen de koeien twee verschillende productiebrokken, waarvan één gemengd met maisvlokken . De verse koeien krijgen daarnaast de eerste 120 dagen eigen gerst op de krachtvoerbox.

In de zomer wordt er veel geweid. Het weidegras wordt aangevuld met snijmais en een derde snede gras met daarin de tweede snede luzerne. In de 15 jaar dat melkveespecialist Freek Giessen bij familie Lammers komt, zijn de krachtvoersoorten maar zelden gewijzigd. “We kunnen sturen door de ene soort te verhogen en de andere te verlagen. In mijn ogen is het juist goed voor de koe om de broksoorten stabiel te houden” geeft Freek aan. “Bij een rantsoenwijziging verandert er al genoeg, ik laat de brokken dan juist graag hetzelfde”.