In 2021 was het rond deze tijd van het jaar in grote delen van het land nog lang koud en nat. Toen het gras eenmaal goed begon te groeien, deed zich een opvallend groot aantal gevallen van kopziekte voor. Een aandoening welke tegenwoordig niet erg vaak meer wordt gezien in vergelijking tot enkele tientallen jaren geleden. Welke verschijnselen kunnen duiden op kopziekte en wat zijn de risicofactoren?
Welke symptomen kunnen duiden op kopziekte?
Kopziekte wordt ook wel ‘grastetanie’ genoemd en de oorzaak is een magnesiumtekort in het bloed. De grootte van het tekort bepaalt hoe ernstig de symptomen zijn (Tabel 1.). In de meest typische en ernstige gevallen liggen de dieren plat op hun zij met naar achter geslagen kop. Pijnlijke verkramping van de spieren wordt afgewisseld met het heftig slaan van kop en poten.
Kén de risicofactoren en voorkom problemen
Niet alleen een ontoereikende magnesiumvoorziening, maar ook een overmaat aan kalium in het rantsoen kan een magnesiumtekort veroorzaken. Kalium vermindert namelijk de opname van magnesium in het bloed. Het bemestingniveau, de weersomstandigheden en het aandeel gras in het rantsoen, bepalen samen het risico op het optreden van kopziekte.
Koude, natte weersomstandigheden kunnen in het voor- of najaar de grasgroei flink afremmen. Wanneer de grasgroei vervolgens abrupt op gang komt is het risico op kopziekte het grootst. Koeien worden dan geweid op percelen met snel groeiend gras wat veel kalium en weinig magnesium bevat. Het snel groeiende voorjaarsgras bevat doorgaans ook veel ruw eiwit, wat in de pens de magnesiumabsorptie nog verder onderdrukt.
Let vooral bij een hoog grasaandeel op magnesium én kalium in het rantsoen
Op bedrijven waar het rantsoen naast vers gras ook uit een stalrantsoen (graskuil, mais en krachtvoer) bestaat, is de kans op het ontstaan van kopziekte veel kleiner. Mais bevat weinig kalium en is daarmee gunstig voor de K:Mg verhouding in de pens. Via het krachtvoer wordt een deel van de magnesiumbehoefte gedekt. Wanneer zich op een bedrijf één of enkele gevallen van kopziekte voordoet, is het verstandig de hele koppel van extra magnesium te voorzien. Dit kan met behulp van los magnesium via het voer, via het krachtvoer of via complete mineralenmengsels, afhankelijk van de bestaande bedrijfssituatie. Vraag uw voeradviseur voor meer informatie.
Tip 1: Start in het voorjaar met beperkt weiden, zodat voldoende kuil, mais en krachtvoer worden opgenomen.
Tip 2: Hoogproductieve dieren hebben de hoogste magnesiumbehoefte. Zorg daarom voor voldoende krachtvoeropname. Krachtvoer bevat altijd extra magnesium.
