Als het spenen goed is ingericht  kunnen kalveren de eerste weken zonder melkvoeding, even hard groeien als de laatste weken van de melkperiode. Wanneer de groei in grammen per dag na spenen achterblijft, is er sprake van een speendip. Succesvol spenen is een uitdaging. Hier lees je hoe het zeker lukt.

Wat is de speenfase?

Het stoppen van melk verstrekken is slechts één moment. De speenfase begint al zodra de melk wordt afgebouwd en eindigt rond vier maanden leeftijd. In deze periode maken de kalveren een enorme ontwikkeling door. Dat is nodig om van grotendeels melk over te kunnen gaan op volledig vast voer. In plaats van de lebmaag, krijgt nu de pens de hoofdrol in de opname en vertering van voedingsstoffen. De speenfase is een kritieke periode in het leven van het kalf.  Met de nodige aandacht en begeleiding kunnen gezondheidsproblemen en groeivertraging worden voorkomen.

Hoe ontstaat een speendip?

Met regelmaat komen we op bedrijven kalveren tegen die na de melkfase hun glimmende vacht en zelfs gewicht verliezen. Deze kalveren nemen niet voldoende energie, eiwit en overige bouwstoffen op om de behoefte voor onderhoud, weerstand en groei te dekken. Krachtvoer is wat betreft energie en bouwstoffen geconcentreerder dan ruwvoer maar minder geconcentreerd dan melk(poeder). Kalveren van twee maand oud zijn volop in de groei en hun voedingsbehoefte is hoog. Wanneer kalveren niet minstens evenveel energie uit het vaste voer opnemen als toen ze nog melk kregen, dan gaat het mis.

Koebrok of kalverbrok?

Op sommige bedrijven wordt de brok voor de koeien ook verstrekt aan de kalveren. Een verkeerde keus? Dat hoeft niet en hangt af van welke brok er wordt gevoerd. Een kalverbrok is specifiek afgestemd op de ontwikkeling van het kalf. Denk hierbij aan groei van het skelet, organen en spieraanzet. Kalverbrokken zijn zo samengesteld dat ze een groot aandeel van het rantsoen kunnen vormen. Daarom worden ze dikwijls onbeperkt verstrekt in de speenfase. Het is een rustige brok die bijdraagt aan de pens ontwikkeling en voldoende eiwit bevat voor groei.

De belangrijkste tips

• Jong geleerd is oud gedaan: Begin al in de eerste levensweek met aanbieden van water en in de tweede levensweek met aanbieden van krachtvoer.
• Verstrek minimaal 2 maanden melk: De pens heeft naast de juiste voeding tijd nodig om zich te ontwikkelen en daadwerkelijk ook functioneel te zijn.
• Verstrek een droog en geconcentreerd rantsoen: Kalveren kunnen in de speenfase daarom het beste onbeperkt brok aangeboden krijgen naast een korte, droge structuurbron.
• Verander slechts 1 factor per keer: De overgang van melk naar vast voer is een ingrijpende verandering. De passieve immuniteit neemt ook af in dezelfde periode. Ziektes liggen op de loer. Om stress en een verdere vermindering van de weerstand te vermijden is het van belang dat kalveren rondom spenen bij voorkeur in dezelfde groep en op stro gehuisvest blijven.