Het lammerseizoen is begonnen en de eerste lammeren huppelen al weer vrolijk rond. Om de lammeren gezond groot te laten worden is de start, en daarmee de biest cruciaal. Naast de wel bekende V’s van Vers, Veel, Vlug en Vaak kunnen we er nog een S aan toevoegen. De S van Schoon.

Antistoffen uit biest cruciaal voor weerstand

Biest is rijk aan antistoffen die het lam nodig heeft om immuniteit op te bouwen en zich te  beschermen tegen infecties. Een lam wordt geboren zonder enige vorm van eigen weerstand. Daarom is de eerste biest zo cruciaal. De antistoffen uit de biest komen via de darmwand in de bloedbaan terecht. Deze opname is in de eerste uren na geboorte het hoogst. Na 24 uur is de darmwand volledig gesloten voor de antistoffen. Dan is er geen opname vanuit de darm naar het bloed meer mogelijk. Biest die na de eerste dag gegeven wordt, is echter nog wel van groot belang. De antistoffen doen namelijk wel ‘lokaal’ in de darm nog hun werk. Daarnaast bevat biest ook een hoge concentratie aan o.a. vet, eiwit en groeihormonen. Daarom is het van belang om minimaal 3 dagen de moederbiest aan de lammeren te blijven verstrekken.

S van Schoon

Naast goede kwaliteit biest, de juiste hoeveelheid en het juiste tijdstip kunnen we het met de hygiëne maken of kraken. Denk hierbij aan het schoon uitmelken en verstrekken van de biest. Biest kan vervuild worden door een smerig uier, vieze handen of een smerige emmer of fles. Dan bevat de biest dus bacteriën die in het lam terecht komen. De antistoffen in de biest zullen zich binden aan deze bacteriën. Hierdoor kunnen ze niet meer in het bloed worden opgenomen. Er blijven dus minder antistoffen beschikbaar voor de immuniteitsopbouw. En start het lam met een lagere weerstand. Zorg er daarom voor dat u de ooi schoon uitmelkt en reinig de fles en de sonde na ieder gebruik.

Kiemgetal ongekoelde biest verdubbeld razendsnel

Het kiemgetal is een aanduiding voor het aantal bacteriën in de biest of melk. Het kiemgetal van ongekoelde biest verdubbeld elke 20 minuten. Dit is eenvoudig te voorkomen door biest altijd afgesloten en in de koelkast te bewaren. Wanneer u het langer dan twee dagen wilt bewaren, doe de biest dan in de vriezer. In de vriezer is biest tot een jaar houdbaar. Antistoffen kunnen daarnaast kapot gaan wanneer de biest niet goed wordt ontdooid. Biest kan het beste worden opgewarmd in water (au-bain marie) van maximaal 50 graden en niet in de magnetron.

Te weinig biest?

Biest is te controleren op kwaliteit doormiddel van een refractometer. Wanneer de waardes te laag zijn kunt u kunstbiest gebruiken om dit aan te vullen. Heeft de ooi te weinig of geen biest? Dan kunt u de biest ‘opwaarderen’ met kunstbiest. Dit is de ‘Prominend Colostrum Lam’. Dit is ingedroogde koebiest, rijk aan antistoffen. Dit poeder kunt u toevoegen aan de voeding om zo extra antistoffen aan het lam te geven. De Prominend Colostrum Lam is verkrijgbaar in potten van 800gram.

Kortom, een goed begin is het halve werk. Zorg er daarom voor dat u de biestvoorziening goed voor elkaar hebt en het werk schoon uitvoert, dan levert u dit later minder problemen op. Succes!

Jaarrond met een laag ureum melken, is voor Egbert Borkent de uitdaging. ‘Door mijn koeien en hun productie in de gaten te houden, zorg ik dat ik niet te laag ga zitten.’ Er wordt jaarlijks ruwvoer aangekocht. De koeien efficiënt gebruik laten maken van het aangekochte voer typeert de bedrijfsvoering van de familie Borkent. 

Net buiten Daarle ligt het melkveebedrijf van de familie Borkent. Meerdere generaties boerden al op deze locatie. Wat ooit begon met vijf koeien, is inmiddels uitgegroeid tot een bedrijf met 130 stuks melkvee. De productie ligt op 10.055 kg melk met 4,49 % vet en 3,42 % eiwit. Er wordt circa 150 dagen per jaar geweid. Toch komt jaarrond het gemiddelde ureum uit op 16 mg/ml.

Kostbare eiwitbron efficiënt benutten

Het melkveebedrijf van Egbert en Inge Borkent heeft 50 ha in gebruik. Waarvan 42 in eigendom. Voer  aankopen, zeker na een droge zomer, is noodzaak. ‘Ergens is het ook een voordeel,’ stelt Borkent,  ‘ik kan namelijk kiezen wat ik aankoop. In deze tijden van hoge grondstof- en voerprijzen maak ik bewuste keuzes. Zo voeren we nu soja HP in de basis. Zo’n kostbare eiwitbron wil ik efficiënt benutten. We hebben de krachtvoerbox ingesteld op lactatiedagen. Alle koeien krijgen daarbij hetzelfde aanbod aan ruwvoer. En dan heb ik zo iets van; laat maar zien wat je er mee kunt’.

Vlokken verhogen benutting eiwit uit ruwvoer

Het rantsoen bestaat uit 18 kg mais, 9,5 kg perspulp, 13,5 kg gras, 1,5 kg graszaadhooi en 1,0 kg mais- en  gerstvlokken. ‘Ik ken de koeien en hou in de gaten hoe ze opstarten. Zo voorkom ik dat ik te laag ga zitten met het eiwitaanbod’. Melkveeadviseur Gerwin Brinks vult aan dat een voorwaarde voor een efficiënte eiwitbenutting, is dat er voldoende energie wordt gevoerd. Wanneer het verstrekte eiwit niet kan worden benut in de pens door een tekort aan energie, gaat er als nog eiwit verloren. Dit zie je terug als een stijgend ureum in de tank. We hebben er voor gekozen om een mengsel van mais- en gerstvlokken te voeren in de basis. Dit is een mooie rustige bron van pensenergie.’

Duurzaam melken met fitte, oudere koeien

‘Voorheen fokten we vooral op liters. De laatste jaren kiezen we steeds vaker voor stieren met hoge gehaltes’, vertelt Egbert. Met een gemiddelde leeftijd van 6,9 jaar (bij afvoer) ligt de leeftijd van de koeien op het bedrijf hoog. Er is slechts 19 procent vervanging nodig. Er wordt dan ook bewust weinig jongvee aangehouden. ‘We zien het zo: jongvee vreet alleen maar. Dan heb ik liever een fitte, oudere koe. Elke lactatie die ze extra maakt is meegenomen.’ Zoon Simon (1^e jaars HBO veehouderij student aan Aeres Dronten werkt ook regelmatig mee. Wat hij zo mooi vindt aan veehouder zijn? ‘Je bent eigen ondernemer dus je mag zelf beslissingen nemen. Prachtig toch dat je betrokken bent bij de voedselvoorziening. Verder zie ik het als een mooie uitdaging om als sector samen uit te dragen hoe we dat op een goede en verantwoorde manier doen’.

Benieuwd hoe u (mais)vlokken kunt inzetten op uw bedrijf? Neem contact met ons op via het contactformulier of vraag uw verkoopadviseur.

De kosten van het transport zijn het afgelopen jaar fors gestegen als gevolg van de hoge dieselprijzen en correctie op de inflatie. Ook wij als bedrijf hebben daar behoorlijk mee te maken en zijn daarmee aan de slag
gegaan.

Om het voor u als klant aantrekkelijk te maken proberen we het transport nog efficiënter te doen. Daarom hebben we de staffels voor het bezorgen van zakgoed aangepast waardoor het voor u interessanter
wordt om grotere hoeveelheden te bestellen. Deze nieuwe leveringsvoorwaarden gaan in op maandag 30 januari 2023.

Deze staffels kunt u hieronder vinden. Mocht u nog vragen hebben dan kunt u contact opnemen met de buitendienst of kantoor. We staan u graag te woord.

Staffels                                       Hoeveelheid Korting/toeslag per 100 kg
< 200 kg                                    + € 20,00
200-500 kg                              + € 5,00
Basis 500-1000 kg                + € 0,00
1000-2000 kg                        – € 2,00
2000-5000 kg                         – € 3,00
> 5000kg                                 – € 3,50

Gemiddeld groeien kalveren zo’n 700 gram per dag. Uit ervaring blijkt dat meer dan 1000 gram groeien per dag ook haalbaar is. De kalveren die de eerste acht levensmaanden harder zijn gegroeid, doen het  later als koe ook beter.

100 gram groei extra levert 100 kg melk op

Gedurende de eerste levensmaanden kan een kalf enorm hard groeien. Wanneer deze groeipotentie wordt benut, zal dit resulteren in een sterkere en beter ontwikkelde vaars. De aanleg van het uierweefsel vindt bijvoorbeeld gedurende de eerste levensweken al plaats. Iedere 100 gram groei per dag extra levert circa 100 kg meer melk op in de eerste lactatie. De groei voor spenen bepaalt voor ruim 20% de verschillen in melkproductie als vaars. (Bron: Schothorst (SFR) , Soberon, et al. 2012). Daarnaast zien we dat kalveren die gedurende de eerste weken achterblijven in groei, deze ontwikkeling later niet meer inhalen. Ook de uitval (tot op latere leeftijd) is hoger bij dieren die langzamer zijn gegroeid.

Figuur 1: 3 Verschillende groeicurves resulteren in 3 verschillende inseminatie- en afkalfleeftijden. Bron Valacon

De belangrijkste tips voor een optimale jeugdgroei

• Geef direct na de geboorte 4 liter eerste biest met een brixwaarde van ten minste 23. Eventueel aangevuld met Prominend Colostrum® wanneer de hoeveelheid of de brix niet toereikend is.
• Voorkom kalverdiarree en luchtwegaandoeningen met behulp van een zorgvuldig biestmanagement en voldoende goede voeding.
• Speen de kalveren op een leeftijd van minimaal 2 maanden oud
• Voer onbeperkt kalverbrok om de kalveren zo soepel mogelijk door de speenfase te helpen
• Voorzie kalveren vanaf dag één van voldoende, bereikbaar en schoon drinkwater.
• Kies voor kalvermelk en kalverbrok met voldoende goede kwaliteit ruw eiwit.
• Verstrek naast voldoende brok ook ruwvoer zoals hooi of stro voor een goede pensontwikkeling.

Onze jongveespecialisten helpen u graag bij het behalen van het maximale (groei)resultaat bij uw jongvee.

• Benieuwd naar ons volledige Prominend assortiment? Dat is hier te vinden!

Als het spenen goed is ingericht  kunnen kalveren de eerste weken zonder melkvoeding, even hard groeien als de laatste weken van de melkperiode. Wanneer de groei in grammen per dag na spenen achterblijft, is er sprake van een speendip. Succesvol spenen is een uitdaging. Hier lees je hoe het zeker lukt.

Wat is de speenfase?

Het stoppen van melk verstrekken is slechts één moment. De speenfase begint al zodra de melk wordt afgebouwd en eindigt rond vier maanden leeftijd. In deze periode maken de kalveren een enorme ontwikkeling door. Dat is nodig om van grotendeels melk over te kunnen gaan op volledig vast voer. In plaats van de lebmaag, krijgt nu de pens de hoofdrol in de opname en vertering van voedingsstoffen. De speenfase is een kritieke periode in het leven van het kalf.  Met de nodige aandacht en begeleiding kunnen gezondheidsproblemen en groeivertraging worden voorkomen.

Hoe ontstaat een speendip?

Met regelmaat komen we op bedrijven kalveren tegen die na de melkfase hun glimmende vacht en zelfs gewicht verliezen. Deze kalveren nemen niet voldoende energie, eiwit en overige bouwstoffen op om de behoefte voor onderhoud, weerstand en groei te dekken. Krachtvoer is wat betreft energie en bouwstoffen geconcentreerder dan ruwvoer maar minder geconcentreerd dan melk(poeder). Kalveren van twee maand oud zijn volop in de groei en hun voedingsbehoefte is hoog. Wanneer kalveren niet minstens evenveel energie uit het vaste voer opnemen als toen ze nog melk kregen, dan gaat het mis.

Koebrok of kalverbrok?

Op sommige bedrijven wordt de brok voor de koeien ook verstrekt aan de kalveren. Een verkeerde keus? Dat hoeft niet en hangt af van welke brok er wordt gevoerd. Een kalverbrok is specifiek afgestemd op de ontwikkeling van het kalf. Denk hierbij aan groei van het skelet, organen en spieraanzet. Kalverbrokken zijn zo samengesteld dat ze een groot aandeel van het rantsoen kunnen vormen. Daarom worden ze dikwijls onbeperkt verstrekt in de speenfase. Het is een rustige brok die bijdraagt aan de pens ontwikkeling en voldoende eiwit bevat voor groei.

De belangrijkste tips

• Jong geleerd is oud gedaan: Begin al in de eerste levensweek met aanbieden van water en in de tweede levensweek met aanbieden van krachtvoer.
• Verstrek minimaal 2 maanden melk: De pens heeft naast de juiste voeding tijd nodig om zich te ontwikkelen en daadwerkelijk ook functioneel te zijn.
• Verstrek een droog en geconcentreerd rantsoen: Kalveren kunnen in de speenfase daarom het beste onbeperkt brok aangeboden krijgen naast een korte, droge structuurbron.
• Verander slechts 1 factor per keer: De overgang van melk naar vast voer is een ingrijpende verandering. De passieve immuniteit neemt ook af in dezelfde periode. Ziektes liggen op de loer. Om stress en een verdere vermindering van de weerstand te vermijden is het van belang dat kalveren rondom spenen bij voorkeur in dezelfde groep en op stro gehuisvest blijven.

Geachte relatie,

Wat is tijd?

Dat lijkt een eenvoudige vraag. Augustinus, een denker uit vroegere eeuwen, geeft als antwoord hierop; als niemand het mij vraagt weet ik het, als ik het uitleggen wil, weet ik het niet meer.

Wat is er kostbaarder dan tijd?

Het is zeker dat 2022 bijna tot het verleden behoort en wij dit jaar niet weer over kunnen doen. Als we het afgelopen jaar aan ons voorbij laten gaan is er veel te denken. We werden van persoonlijk lief en leed op de hoogte gebracht. Was voor de één 2022 een jaar van onpeilbaar verdriet, voor de ander kende het jaar hoogtepunten van vreugde. In dat alles hebben we als Gebrs. Fuite en familie proberen mee te leven en mee te voelen zoveel als in ons vermogen lag.

Vele zorgen kenmerken dit jaar; oorlogen, crises en ook een ontstellende verwarring en schijnbare blindheid waarmee wij door overheden geregeerd worden. Als Gebrs. Fuite denken we over deze zaken niet gering. Onze agrarische sector, die toch een cruciale schakel in de voedselvoorziening is, staat midden in de branding.

Toch, als wij klanten, collega’s en mensen uit de sector spreken concluderen we een nog grotere bedreiging, een ernstig gevaar. Dat is het ontbreken van moed. Begrijpelijk, maar hier mag geen ruimte aan gegeven worden. Samen moeten wij, Gebrs. Fuite ziet het als haar plicht, blijven wijzen en realistisch waar maken dat er bestaansrecht is voor een agrarische sector die ontwikkelen wil én kan als er ruimte gegeven wordt aan gezond boerenverstand.

Afgelopen jaren is Gebrs. Fuite bezig geweest om zich voor te bereiden op veranderende tijden. Bakens verzetten hoort bij ondernemen. In dit beleid is steeds weer het verdiepen van vakkennis een  speerpunt. En dit overbrengen naar de praktijk in de breedste zin van het woord. De stal is de baas en we willen de beste zijn op stal. Met deze professionele eenvoud gaan we vol vertrouwen 2023 in.

We zijn begonnen met de vraag; wat is tijd?

Nu leven we in adventstijd. Een uitzien naar en voorbereid zijn op kerstfeest. Het feest van het Licht. Bijzondere dagen, want laten we goed beseffen waar het Licht komt moet de duisternis wijken. Dat is een wet die niet aan tijd gebonden is. We zijn begonnen met een citaat van Augustinus en eindigen er ook mee. Hij schrijft; er is alleen maar een heden, het verleden is weg en de toekomst moet nog komen. Laat de ernst van dat nu, wat Augustinus noemt het heden der genade, bezinning zijn voor 2023.

Tenslotte, een zakelijke relatie hoort gefundeerd te zijn op wederzijds respect en vertrouwen zeker in ons vak. Onze dank voor het vertrouwen dat u ons schonk. Bij Gebrs. Fuite beseffen wij de waarde hiervan. Gebrs. Fuite, medewerkers en familie, wensen u en de uwen in alle opzichten gezegende kerstdagen en een voorspoedig 2023 toe.

Met hartelijke groet,

Koop Fuite

In 2019 heeft het kabinet een klimaatakkoord gesloten met doelstellingen op het verlagen van de CO2-emissie. In veel programma’s van zuivelfabrieken kunnen melkveehouders een financiële bonus verdienen met een lage CO2 -emissie per kg geleverde melk. Diervoer bepaalt veel van de Carbon Footprint (CO2) van dierlijk product.

Sojaschroot

Voor de meeste voedermiddelen (ruwvoer, bijproducten, mengvoeder grondstoffen) geldt één vaste waarde per kg. Voor sojaschroot geldt dat er veel verschillende stromen zijn in de markt. Aan deze verschillende stromen zijn verschillende waarden CO2-equivalenten/kg toegekend. Deze verschillen zijn erg groot. Gebrs. Fuite gebruikt vanaf 2023 in melkveevoeders uitsluitend sojaschroot die gegarandeerd geteeld is op grond die niet recent is ontbost, zodat dit voer van Fuite de laagst mogelijke waarde CO2 equivalenten heeft.

Verlagen CO2 equivalenten per kg melk op uw bedrijf

De CO2 emissie per kg melk wordt berekend middels de Kringloopwijzer. CO2 equivalenten per kg melk is het resultaat van de totale hoeveelheid DS voer die de gemiddelde melkkoe op uw bedrijf opneemt per kg geproduceerde melk. Naarmate er meer voer nodig is om een kg melk te produceren, is er ook meer CO2-emissie per kg melk. Dit betekent dus dat naarmate de voerefficiëntie hoger is (kg melk per kg DS voer) de CO2-equivalenten per kg melk lager zijn. Bovendien is een hoge voerefficiëntie financieel interessant.

Vraag uw verkoopadviseur hoe u uw CO2 equivalenten per kg melk op uw bedrijf verder kunt verlagen voor een beter saldo!

Een goede verlichting in de stal is belangrijk. Planten en dieren gedijen beter bij een regelmatig dag-nachtritme. Daarnaast heeft het afwisselen van lichtsterktes ook een positief effect. Een goed lichtregime heeft een positieve invloed op de productie, vruchtbaarheid en gezondheid.

Hieronder geven we een aantal handige tips om het lichtregime in uw stal te verbeteren:

• Daglicht is de beste lichtbron voor mens en dier. Zorg dat er ten minste vijf procent daglicht de stal binnen komt.
• Uit onderzoek blijkt dat 16 uur licht afgewisseld met 8 uur donker het beste is voor de melkgevende dieren.
• Deze langere daglengtes zijn ook goed voor de rust en het ritme in de stal. De geiten zullen meer liggen en minder staan of bewegen.
• Geiten hebben een voorkeur voor de lichtere plekken in de stal. Ze zullen donkere plekken vermijden. Streef daarom naar een goede lichtverdeling.
• Ook voor de lammeren geldt dat lange dagen afgewisseld met korte nachten (6-8 uur)  zorgt voor een betere groei.
• Aanbevelingen voor de lichtsterkte:
  • bij de melkgevende koppel is 150-200 lux gewenst.
  • ’s nachts volstaat 5 lux. Een klein beetje licht is nodig omdat ze toch wel nog wat actief zijn en voer op nemen.
  • droogstaande geiten hebben genoeg aan een lagere lichtintensiteit, vergelijkbaar aan het daglicht.
• Wanneer je na wilt gaan of de lichtsterkte in de stal voldoende is, meet dit dan tussen de dieren op dierhoogte en op verschillende plaatsen in de stal.
• Een lux meter is gratis te downloaden via de app-store op je smartphone.

Koeien liggen het liefst minimaal twaalf uur per dag. Verdeeld over gemiddeld elf sessies. Vooral tijdens het opstaan en gaan liggen (ook elf keer), kunnen koeien belemmeringen ervaren. Het gevolg is dat ze korter zullen liggen.

Het aantal uren dat een koe ligt, is van grote invloed op de klauwgezondheid en het welzijn, maar heeft ook effect op de melkproductie. In figuur 1 is te zien dat koeien die langer liggen, meer melk produceren. Voldoende comfortabele ligboxen is een voorwaarde voor een gezonde, duurzame en productieve veestapel.

Figuur 1. De relatie tussen ligtijd en melkproductie (bron: Grant 2007)

Hoe zorg ik dat mijn koeien langer liggen?

Tip 1: Genoeg ruimte

• Een volwassen koe is zo’n 2.40m lang. Ze beweegt al liggend naar voren om te gaan staan. Daar is een ruimte van minimaal 3 meter voor nodig.
• Doordat ze haar poten onder haar lichaam legt en zich laat vallen, verschuift ze opzij. De zijdelingse ruimte die daar op het breedste punt voor nodig is is minimaal 1.15m
• Om de juiste maat voor de ligbox te bepalen kun je het beste uitgaan van de 25% grootste dieren.
• Rang lagere koeien zullen alleen tegenover de bazinnen van de koppel gaan liggen, als de kopruimte ruim genoeg is.

Tip 2: Een droog, zacht en koel ligbed

• Koeien hebben (onafhankelijk van de boxbedekking) een sterke voorkeur voor droog liggen.
• Het bijhouden van de boxen is belangrijker dan de keuze voor het strooisel.
• Koeien liggen ruim een uur minder in niet goed gevulde diepstrooiselboxen in vergelijking tot wel goed gevulde en aangeharkte boxen.
• Vanwege het totale lichaamsgewicht komt er enorme druk op de poten als de koe zichzelf optilt om te gaan staan. Een zachte bodem verdeeld die druk beter over de klauwen en gewrichten.
• Als koeien zichzelf in de box laten ploffen, bereiken ze een snelheid van 2,2m per seconde. Een flinke klap als je op een harde ondergrond of op de boxafscheidingen landt.
• In boxen met matrassen werkt zaagsel als schuurpapier.
• Warm liggen is niet fijn. Een goede ventilatie in de zomermaanden kan een heel verschil maken.

Tip 3: Kijk in de stal

Wil je weten wat jouw koeien van de ligboxen vinden? Kijk dan twee tot drie uur na het voeren eens in de stal.

1. Hoeveel ligboxen worden er bezet gehouden? En in hoeveel daarvan liggen koeien er daadwerkelijk correct in? Hoeveel half in de box staande koeien zie je?
2. Hoe lang duurt het tussen het met vier poten betreden van een ligbox en het gaan liggen? (Max 60 sec)
3. Hoeveel boxen zijn er nat of vuil? (Max één op twintig)
4. Er horen nauwelijks tot geen blank geschuurde plekken op de ligboxafscheidingen en schoftboom voor te komen

Wat zijn de adviezen voor de bedekking in kalverboxen?