Afgelopen najaar zagen we opnieuw een stijging in het aantal koeien met klauwaandoeningen. De oorzaak voor deze toename moeten we enkele weken eerder zoeken. Koeien onderhevig aan hittestress hebben meer gestaan en minder gevreten. Het gevolg hiervan op de klauwgezondheid is drieledig:

1. Toename belasting

Koeien met hittestress staan gemiddeld 2 uur meer en liggen 2,5 uur minder. Ook verdubbelt de tijd die wordt besteed aan drinken. Waar drukte ontstaat rondom drinkbakken, stijgt ook de kans op rangordeproblemen. De belasting op de klauwen neemt daar nog eens extra toe. Met als gevolg kans op kneuzing of beschadiging van de zool of witte lijn.

2.  Verminderde doorbloeding

Meer staan verminderd ook de doorbloeding naar de klauwen. De aanvoer van essentiële voedingsstoffen, nodig voor de continue vorming van gezond nieuw klauwhoorn, neemt daardoor af.

3. Minder biotine afkomstig uit de pens

Een daling van de ruwvoeropname leidt tot een verminderde pensfunctie. In een gezonde pens wordt het vitamine Biotine  gemaakt. Biotine speelt een essentiële rol bij de vorming van gezond en sterk klauwhoorn. Wanneer de pensgezondheid onder druk komt te staan, daalt ook de aanmaak van Biotine.

Nieuw hoorn ontstaat bovenaan de zool. Afhankelijk van de groeisnelheid en de slijtage van de klauw zal de verminderde hoornkwaliteit, ontstaan ten gevolge van de hittestress, pas enkele weken later tot problemen leiden. Het hoorn wat bijvoorbeeld in augustus wordt gevormd, hoeft pas in oktober het hoorn te zijn waar de koe daadwerkelijk op staat. Wanneer u op uw bedrijf met name in het najaar te kampen heeft gehad met aandoeningen als zoolbloedingen of wittelijndefecten, is er mogelijk nog ruimte voor verbetering. Het doel is in dat geval om de drogestofopname en het aantal liguren op peil te houden, juist ook tijdens de zomermaanden wanneer deze extra onder druk staan. Onderstaande tips kunnen daar bij helpen:

Belasting

• Repareer evt. kapotte boxen en zorg daarmee dat de koeien het maximale aantal ligboxen ook kunnen benutten.
• Zorg voor een passende maatvoering van de ligboxen en houd ze schoon en droog.
• Indien er op het bedrijf al sprake is van een lange wachttijd, overweeg dan om in twee groepen te melken. Zo verminder je de totale belasting op de klauwen.

Water

• Maak de drinkbak minimaal ééns per week schoon en zorg voor voldoende verschillende drinkpunten met voldoende doorstroomsnelheid.

Voeren

• Twee keer daags voeren verhoogd het aanbod van fris voer en verhoogd direct de voeropname.
• Stimuleer de koeien om te gaan vreten door vaker aan te schuiven.
• Voer als het koel is.
• Voeg een buffer toe aan het rantsoen voor een gezonde pens of verstrek evt. likblokken.
• Zorg voor voldoende aanbod van vitamines en spoorelementen, welke nodig zijn voor de vorming van sterke gezonde klauwen. Fuite heeft speciale klauwmineralen waar Biotine aan is toegevoegd.

Hoe komt het dat kalveren die tijdens- of vlak na hete periodes geboren worden soms wat slapper ogen en extra aandacht nodig hebben?

Kalveren gebruiken net als koeien meer energie tijdens hete dagen. Toch is dit niet de enige oorzaak. Bij koeien die tijdens de droogstand last hebben van hittestress wordt namelijk gezien dat hun kalveren gemiddeld 4 dagen eerder geboren worden en zo’n 4,5 kg lichter zijn. Ook neemt de darm van deze kalveren minder antistoffen op vanuit de biest. Als gevolg daarvan komen er minder antistoffen in het bloed van het kalf terecht (zie figuur 1). Dit geldt ook voor biest met een hoge brix-waarde.

Figuur 1 Antistof IgG gehalte in het bloed van kalveren van moeders die hittestress ervaarden, of gekoeld werden tijdens eind dracht.

Bron: Laporta, Davidson et al 2021; Monteiro et al 2014, 2016.

Het resultaat van deze factoren is dat de weerstand van het kalf onder druk komt te staan, terwijl warm weer en veel geboortes in korte tijd juist de infectiedruk verhogen. Ook verdubbelen bacteriën in ongekoelde biest iedere 20 minuten bij warm weer. Kalveren én het biestmanagement verdienen daarom meer aandacht in de zomer.

4 tips om de kalveren een goede start te geven:

1. Na het uitmelken van biest: binnen 1 uur voeren of koelen.
2. Bewaar biest in de koelkast of diepvries, maar niet in het tanklokaal! Gekoelde biest op maximaal 4 graden is 4 dagen houdbaar.
3. Werk extra hygiënisch. Bacteriën gedijen goed met dit weer. Reinig drinkmateriaal en aanmaakbenodigdheden met heet water en zeep.
4. Verstrek biest vlug, veel en vaak. Vul slechte kwaliteit biest aan met goede biest uit de vriezer of waardeer het op met Prominend Colostrum.

Vraag hier ons biest protocol aan.

De monumentale boerderij van Henk en Geke van Gelder ligt op een schilderachtige plek net buiten Dalfsen. Lichtbruine koeien die rustig liggen te herkauwen maken het plaatje compleet. De eerste 5 Jersey koeien kwamen in 2010 en inmiddels bestaat de hele veestapel uit Jersey koeien. De melk wordt in de supermarkt verkocht onder het label ‘Holland Jersey’

Liefde voor de koe

De Jersey koeien bleken goed mee te kunnen komen in de koppel. Inmiddels bestaat de hele koppel van 100 stuks uit 100%, voornamelijk Deense, Jerseys.  De productie ligt rond de 6600 kg melk met de kenmerkende hoge gehalten; 5,9 vet en 4,4 eiwit. Regelmatig krijgt Henk de vraag waarom hij heeft gekozen voor Jersey. “Deels is dat de liefde voor de koe. Jerseys hebben een nieuwsgierig, sociaal en vriendelijk karakter. Bovendien hebben ze een hard beenwerk en passen ze qua maatvoering prima in de ligboxenstal uit 1976. Oja en ze geven dikke melk natuurlijk” vult Henk lachend aan.

(Tekst gaat verder onder foto’s)

Goed rantsoen is de basis van een goede conditie

Sinds een aantal jaren krijgen de koeien het rantsoen dat bestaat voor 75% uit gras en 25% uit snijmais verstrekt met een voermengwagen. “Ik heb er niet bewust op gelet maar toevallig zit er een magneet in de mengwagen” vertelt Henk. “Als ik nu weer een voermengwagen zou kopen, dan zou dat er zeker weer één zijn met een magneet. Het verbaasd me nog elke keer weer wat ik tegen kom. Spijkertjes bijvoorbeeld maar ook kleine stukjes zwerfvuil van bijvoorbeeld drinkblikjes.” In de krachtvoer box is op advies van melkveespecialist en naamgenoot Henk Maat gekozen voor de Lacto Stimulans. Dit is een graanrijk krachtvoer met een hoog niveau VEM en DVE. Dit product bevat extra bestendig zetmeel en vitamines en mineralen, waardoor de melkvetproductie op niveau blijft en de conditie van de koeien ondersteunt wordt.  “Het is mooi om de gehalten vast te kunnen houden maar ik wil wel een koe overhouden” vult van Gelder aan.

(Tekst gaat verder onder foto’s)

Aandacht besteden aan de jongste kalveren loont

Duurzaam boeren staat hoog in het vaandel op het bedrijf van de familie van Gelder. Koeien met een lactatiewaarde boven de 100 en goede benen worden geïnsemineerd met gesekst sperma. De andere koeien worden geinsemineerd met een vlees typisch ras. De Jersey kalfjes zijn relatief klein bij geboorte. “Ik besteed bewust veel aandacht aan de kalveren in de kwetsbare eerste twee weken” stelt Henk. “Na de verdere opfok ervaar ik dan nog maar weinig problemen”.

Wat kan ik doen om het voor mijn kalveren zo aangenaam mogelijk te maken tijdens heet weer?

Algemene tips:

• Reinig speenemmers, speenbakken en – tonnen iedere dag.
• Verstrek na de biestperiode altijd vers water naast de melk aan de kalveren.
• Voer tussen de middag 2 liter elektrolyt bij .

Tips biest:

Door het warme weer is biest zeer beperkt houdbaar. Het kiemgetal verdubbelt zelfs iedere 20 minuten.

• Voer zojuist gemolken biest meteen aan het kalf.
• Reinig vooraf (speen)emmer/biestfles/ sonde. Vergeet de ketel en de minimelker niet.
• Als het kalf de biest niet opdrinkt: biest weghalen en niet in de speenemmer laten staan. Vergeet de reiniging van de emmer niet!
• Biest kan maximaal 3 dagen in de koelkast bewaart worden (max 4 graden).

Huisvesting:

• Plaats iglo’s / kalverhokjes niet in de volle zon, plaats evt een parasol.
• Controleer de ventilatie regelmatig.

Voeradviezen Prominend Elite

• Plaats de Prominend doos op een koele plaats, bij voorkeur zonder zonlicht.
• Meng Prominend uitsluitend met koud water. Hoe koeler de melk, hoe langer houdbaar.
• Maak niet teveel melk in een keer klaar. Het is beter om 2 keer daags een kleiner portie aan te maken dan 1 keer daags een grote portie.

Lees hier meer over algemene maatregelen bij hittestress. 

Al ruim 20 jaar werkt Jan Willem Hofman bij Gebrs. Fuite. De dynamiek in de varkenshouderij dat is iets waar Jan Willem van geniet. “Het is belangrijk om elkaar als veehouder en adviseur een spiegel voor te houden”

Door en door varkens man

“Sinds 2000 werk ik met grote tevredenheid met de familie Fuite. Ik woon samen met mijn twee dochters in het mooie Notter. Dat ligt in de gemeente Wierden. Samen met Fuite wil ik het allerbeste voor onze klanten. We zijn daarom elke dag bezig, het voer maken dat uitstekend past bij de varkensboer van vandaag. Door mijn achtergrond en verleden kom ik op vleesvarkens en zeugenbedrijven” vertelt Jan Willem.

We krijgen veel ruimte om noviteiten te ontwikkelen

Tijdens bedrijfsbezoek is Jan Willem het liefst in de stal. Begrijpelijk natuurlijk want daar gebeurt het. “We zijn bij Fuite onderzoekend en vernieuwend bezig. Dit doen we door zowel de voeding te optimaliseren en te vernieuwen. Daarnaast denken we mee in stalsystemen en ontwikkelen we hulpmiddelen om onze voeders goed en eenvoudig bij de dieren te krijgen” stelt Jan Willem. Binnen Fuite krijgen adviseurs veel ruimte om iets te proberen of te ontwikkelen. Dat zijn dan steeds dingen die de varkenshouder kan gebruiken om zijn resultaat te optimaliseren. “Onze instelling, ons team en onze bedrijfsstructuur leent zich maximaal voor het ontwikkelen van noviteiten” geeft Jan Willem aan.

Bedrijfsbezoek met op z’n tijd een grapje

“De dynamiek en de flexibiliteit van de ondernemers in de varkenssector trekt mij geweldig. Ik vergelijk dit ook vaak met ons bedrijf Fuite. Het is nooit saai en vaak is het beter om te denken in oplossingen dan in problemen. Humor en elkaar een spiegel voor houden is voor mij heel belangrijk. Op die manier blijven we flexibel” besluit Jan Willem glimlachend.

Door zetmeel- en vetrijke voeders te verstrekken produceren uw dieren minder interne warmte. Zo wordt door het verstrekken van geconcentreerder voer zelfs bij een lagere voeropname aan de behoeften van uw dieren voldaan.

Veranderingen in het verteringsproces kunnen ervoor zorgen dat de dieren in een negatieve energiebalans terecht komen, zodat de vertering stil komt te liggen. Dit kan zorgen voor harde mest, verhoogt het risico op een traag geboorteproces en een moeizaam op gang komen van de biest- en melkproductie.

Topheat verhoogt voeropname

TopHeat is een hooggeconcentreerde vet-/eiwitkern die zorgt voor een energieboost. Dit heeft tot gevolg dat de zeugen veel beter berig worden, betere tomen ontwikkelen en grotere worpen produceren. Top Heat is in zakgoed beschikbaar en heeft goede loopeigenschappen. Het is een poeder dat weinig stuift.

Meer tips bij hittestress:

• Controleer de klimaatapparatuur en de instellingen
• Check de waterkwaliteit, -kwantiteit en –beschikbaarheid regelmatig
• Bij warm weer vind gemakkelijk schimmelgroei plaats. Regelmatig reinigen en daarna een siloshot gebruiken.
• Pas de voeding aan:
  • Tijdstippen en verdeling
  • Voerschema
  • Samenstelling

Pigger Prime Plus bevat ingrediënten die de weerstand van de big helpen verhogen wanneer de biestopname door hittestress tegen mocht vallen

Pigger Milk, zowel kant-en-klaar vloeibaar als in poedervorm, zijn dé ideale aanvullende melken naast zeugenmelk.

De varkensspecialisten van de gebroeders Fuite hebben een complete controlelijst met zomermaatregelen die ze, zonder verplichting, graag met u doorlopen. Klik hier om een afspraak te maken of laat hieronder uw gegevens achter.

Klik hier om u te abonneren op de nieuwsbrief

De HHH show kon op een alternatieve manier toch plaats vinden. Gelukkig maar want de HHH is het enige evenement waar op nationaal niveau gestreden wordt om de beste bedrijfscollectie, een uniek keuringsonderdeel.

In de categorie zwartbont was het maatschap Steegink – van den Berg uit Okkenbroek die met de winst naar huis ging. De jury omschreef deze groep als uniform ondanks de grote leeftijdsverschillen.

Het was de familie van der Kolk die in de categorie roodbont met de winst naar huis ging. Hier roemde de jury hun uitstraling en de hoge kwaliteit van de dieren. Reservekampioen roodbont werd Pinkert-Burgers uit Markelo. De groep werd gekenmerkt door de uniformiteit in zowel uiers als benen.

Van harte gefeliciteerd met deze overwinningen!

Dicht bij de Waal ligt het melkveebedrijf van familie van Eck. Zij zagen de melkproductie fors stijgen toen ze overstapten naar robot melken. Om ook het eiwit op peil te houden hebben ze maisvlokken toegevoegd aan het rantsoen. 

De 136 melkkoeien van Geert Jan en Bianca worden gemolken met 2 Lely A4 robots. De gemiddelde productie ligt op 11.631 kg melk met 4.19 vet en 3.71 eiwit. Dit leverde hen het afgelopen jaar de 10e plek op de CRV lijst (regio centraal Nederland) op. Wie voor het eerst op bezoek is in Erlecom raakt onder de indruk van de bijna militaire precisie waarmee gewerkt wordt: schoon erf, strak snijvlak op de kuil en een strikt regime bij jongvee opfok.

tekst gaat verder onder foto’s

Basis voor hoge productie ligt bij jongvee opfok

“Door de jaren heen hebben Bianca en ik geleerd wat op ons bedrijf de juiste sleutel tot succes is: erg kort op het jongvee zitten”. Zo hebben we weinig uitval en bijna geen diarree- en longproblemen. “Dit zorgt op 23/24 maanden voor geweldige vaarzen” stelt Geert Jan tevreden.

Productie per individuele koe optimaliseren

De stijgende productie zorgde er voor dat het  melken steeds langer duurde. Omdat fam. van Eck geen vreemde arbeid wil inhuren en graag de melkproductie per individuele koe wil optimaliseren werd gekozen voor een robot.  “Het aantal liters dat we melken in combinatie met het aantal koeien op de robots maakt dat finetunen op de robot een must is” stelt Geert Jan. “Onze melkvee specialist Vincent de Weert heeft ons geadviseerd om het Cosmix voerstation intensiever te gaan gebruiken.  De robots worden nu echt gebruikt om te melken en niet om te voeren. De bezoeken en weigeringen houden we goed in de gaten zodat elke minuut nu efficiënt besteed kan worden. Deze verschuiving zorgde ervoor dat het aantal melkingen (rond de 3) en de liters per melking toenamen”.

Maisvlokken houden ook het eiwit gehalte op peil

Het rantsoen bestaat uit 60% mais aangevuld met gras en een klein deel natte bijproducten.  “Sinds we van Fuite voeren maken we gebruik van maisvlokken” vertelt Geert Jan. “Soms mengen we die door de brok en soms door het meel. Hiermee houden we ons eiwit ondanks de gestegen liters goed op peil.”

De droge koeien zijn misschien wel de belangrijksten om te koelen tijdens hittestress. Recent onderzoek laat zien dat zelfs de prestaties van dochters nog beïnvloed worden. 

Hittestress: het kost geld omdat de melkproductie direct daalt en klauwgezondheid en vruchtbaarheid nog langere tijd slecht zijn. Ook het ongeboren kalf wordt negatief beïnvloed door hittestress. Recent onderzoek uit het Amerikaanse Florida laat dat zien. In de studie werd de ene groep droge koeien goed gekoeld tijdens een periode van hittestress, en de andere groep niet. Vervolgens werden de dochters én kleindochters van deze koeien gevolgd.

Ruim 2 kg minder melk door hittestress

Dochters én kleindochters van koeien die last hadden van hittestress tijdens de droogstand presteerden beduidend slechter. De dochters van koeien met hittestress gaven de eerste lactaties minder melk vergeleken met dochters van gekoelde koeien (figuur 1). Tijdens lactatie 1 en 2 scheelde dit tot wel 2,2 liter melk per koe per dag. Ook leefden de dochters van koeien met hittestress 12 maanden korter.

Bij de kleindochters was het effect nog zichtbaar: tijdens de eerste lactatie waren deze dieren een stuk minder persistent en gaven ze 1,3 kg melk per dag minder vergeleken met kleindochters van koeien die gekoeld werden.  De (droge) koe wordt tijdens periode van hittestress dus zóveel beïnvloed, dat de effecten nog tot bij haar kleinkinderen te vinden zijn. Interessant inzicht vanuit het onderzoek!

Wat kan ik nu al doen om hittestress te beperken?

Laat dit inzicht nu alvast de reden zijn om de huisvesting van uw droge koeien voor de zomer te controleren op de volgende punten:

• Hangen er al ventilatoren, en zijn deze schoon?
• Is er meer dan één vreetplek per droge koe?
• Zijn er minimaal 2 drinkplekken?

En wanneer het écht warm wordt, zorg dan ook extra goed dat het voer fris blijft en overleg met uw voeradviseur of er evt. nog andere maatregelen qua rantsoen genomen kunnen worden.

Wilt u in aanmerking komen voor een duurzaamheidstoeslag of deelname aan een concept, maar is de CO₂ uitstoot per kg melk nog te hoog? Lees hier hoe u deze kunt verlagen. 

Kwaliteit van het voedermiddel belangrijker dan de individuele CO₂ waarde

Ten eerste is het goed om u te realiseren dat uw bedrijf niet beoordeeld wordt op de totale CO₂ uitstoot, maar juist op de CO₂ uitstoot per kilogram melk. Alle (kracht)voeders hebben een eigen CO₂-waarde. Voeders met een hogere CO₂-waarde geven niet per definitie een hogere CO₂-uitstoot per kilogram melk. Dit bleek uit eigen analyse van Fuite. Het is vooral van belang dat voedermiddelen effectief worden ingezet zodat voer maximaal wordt omgezet in melk.

Voerefficiëntie grootste invloed op CO₂ uitstoot per kg melk

Het blijkt dan ook  dat de voerefficiëntie grote invloed heeft op de CO₂-uitstoot. Meer melk per kilogram voer produceren leidt dan ook tot een lagere CO₂-uitstoot per kg melk. Ook blijkt dat de bedrijven met de hoogste melkproductie per koe de laagste CO₂-uitstoot per kg melk realiseren (zie figuur 1).

CO₂ per kg melk verlagen

U bereikt dus een lage CO₂-uitstoot per kilogram meetmelk door veel melk per kilogram voer te produceren. Dat bereikt u met:

• Een hoogwaardig rantsoen waar koeien goed melk van geven
• Goed ruwvoer en beperkt voederverliezen
• Een laag vervangingspercentage
  • Koeien die op een gezonde manier oud worden en tot het eind goed melk geven
  • Een lage jongvee bezetting. Het maakt geen verschil of u het jongvee zelf opfokt of dit uitbesteed.

Kortom: sturen op een hoge voerefficiëntie met een gezonde veestapel is het meest effectief om de CO₂-uitstoot te verlagen.