Geachte relatie,

Wat is tijd?

Dat lijkt een eenvoudige vraag. Augustinus, een denker uit vroegere eeuwen, geeft als antwoord hierop; als niemand het mij vraagt weet ik het, als ik het uitleggen wil, weet ik het niet meer.

Wat is er kostbaarder dan tijd?

Het is zeker dat 2022 bijna tot het verleden behoort en wij dit jaar niet weer over kunnen doen. Als we het afgelopen jaar aan ons voorbij laten gaan is er veel te denken. We werden van persoonlijk lief en leed op de hoogte gebracht. Was voor de één 2022 een jaar van onpeilbaar verdriet, voor de ander kende het jaar hoogtepunten van vreugde. In dat alles hebben we als Gebrs. Fuite en familie proberen mee te leven en mee te voelen zoveel als in ons vermogen lag.

Vele zorgen kenmerken dit jaar; oorlogen, crises en ook een ontstellende verwarring en schijnbare blindheid waarmee wij door overheden geregeerd worden. Als Gebrs. Fuite denken we over deze zaken niet gering. Onze agrarische sector, die toch een cruciale schakel in de voedselvoorziening is, staat midden in de branding.

Toch, als wij klanten, collega’s en mensen uit de sector spreken concluderen we een nog grotere bedreiging, een ernstig gevaar. Dat is het ontbreken van moed. Begrijpelijk, maar hier mag geen ruimte aan gegeven worden. Samen moeten wij, Gebrs. Fuite ziet het als haar plicht, blijven wijzen en realistisch waar maken dat er bestaansrecht is voor een agrarische sector die ontwikkelen wil én kan als er ruimte gegeven wordt aan gezond boerenverstand.

Afgelopen jaren is Gebrs. Fuite bezig geweest om zich voor te bereiden op veranderende tijden. Bakens verzetten hoort bij ondernemen. In dit beleid is steeds weer het verdiepen van vakkennis een  speerpunt. En dit overbrengen naar de praktijk in de breedste zin van het woord. De stal is de baas en we willen de beste zijn op stal. Met deze professionele eenvoud gaan we vol vertrouwen 2023 in.

We zijn begonnen met de vraag; wat is tijd?

Nu leven we in adventstijd. Een uitzien naar en voorbereid zijn op kerstfeest. Het feest van het Licht. Bijzondere dagen, want laten we goed beseffen waar het Licht komt moet de duisternis wijken. Dat is een wet die niet aan tijd gebonden is. We zijn begonnen met een citaat van Augustinus en eindigen er ook mee. Hij schrijft; er is alleen maar een heden, het verleden is weg en de toekomst moet nog komen. Laat de ernst van dat nu, wat Augustinus noemt het heden der genade, bezinning zijn voor 2023.

Tenslotte, een zakelijke relatie hoort gefundeerd te zijn op wederzijds respect en vertrouwen zeker in ons vak. Onze dank voor het vertrouwen dat u ons schonk. Bij Gebrs. Fuite beseffen wij de waarde hiervan. Gebrs. Fuite, medewerkers en familie, wensen u en de uwen in alle opzichten gezegende kerstdagen en een voorspoedig 2023 toe.

Met hartelijke groet,

Koop Fuite

In 2019 heeft het kabinet een klimaatakkoord gesloten met doelstellingen op het verlagen van de CO2-emissie. In veel programma’s van zuivelfabrieken kunnen melkveehouders een financiële bonus verdienen met een lage CO2 -emissie per kg geleverde melk. Diervoer bepaalt veel van de Carbon Footprint (CO2) van dierlijk product.

Sojaschroot

Voor de meeste voedermiddelen (ruwvoer, bijproducten, mengvoeder grondstoffen) geldt één vaste waarde per kg. Voor sojaschroot geldt dat er veel verschillende stromen zijn in de markt. Aan deze verschillende stromen zijn verschillende waarden CO2-equivalenten/kg toegekend. Deze verschillen zijn erg groot. Gebrs. Fuite gebruikt vanaf 2023 in melkveevoeders uitsluitend sojaschroot die gegarandeerd geteeld is op grond die niet recent is ontbost, zodat dit voer van Fuite de laagst mogelijke waarde CO2 equivalenten heeft.

Verlagen CO2 equivalenten per kg melk op uw bedrijf

De CO2 emissie per kg melk wordt berekend middels de Kringloopwijzer. CO2 equivalenten per kg melk is het resultaat van de totale hoeveelheid DS voer die de gemiddelde melkkoe op uw bedrijf opneemt per kg geproduceerde melk. Naarmate er meer voer nodig is om een kg melk te produceren, is er ook meer CO2-emissie per kg melk. Dit betekent dus dat naarmate de voerefficiëntie hoger is (kg melk per kg DS voer) de CO2-equivalenten per kg melk lager zijn. Bovendien is een hoge voerefficiëntie financieel interessant.

Vraag uw verkoopadviseur hoe u uw CO2 equivalenten per kg melk op uw bedrijf verder kunt verlagen voor een beter saldo!

Een goede verlichting in de stal is belangrijk. Planten en dieren gedijen beter bij een regelmatig dag-nachtritme. Daarnaast heeft het afwisselen van lichtsterktes ook een positief effect. Een goed lichtregime heeft een positieve invloed op de productie, vruchtbaarheid en gezondheid.

Hieronder geven we een aantal handige tips om het lichtregime in uw stal te verbeteren:

• Daglicht is de beste lichtbron voor mens en dier. Zorg dat er ten minste vijf procent daglicht de stal binnen komt.
• Uit onderzoek blijkt dat 16 uur licht afgewisseld met 8 uur donker het beste is voor de melkgevende dieren.
• Deze langere daglengtes zijn ook goed voor de rust en het ritme in de stal. De geiten zullen meer liggen en minder staan of bewegen.
• Geiten hebben een voorkeur voor de lichtere plekken in de stal. Ze zullen donkere plekken vermijden. Streef daarom naar een goede lichtverdeling.
• Ook voor de lammeren geldt dat lange dagen afgewisseld met korte nachten (6-8 uur)  zorgt voor een betere groei.
• Aanbevelingen voor de lichtsterkte:
  • bij de melkgevende koppel is 150-200 lux gewenst.
  • ’s nachts volstaat 5 lux. Een klein beetje licht is nodig omdat ze toch wel nog wat actief zijn en voer op nemen.
  • droogstaande geiten hebben genoeg aan een lagere lichtintensiteit, vergelijkbaar aan het daglicht.
• Wanneer je na wilt gaan of de lichtsterkte in de stal voldoende is, meet dit dan tussen de dieren op dierhoogte en op verschillende plaatsen in de stal.
• Een lux meter is gratis te downloaden via de app-store op je smartphone.

Koeien liggen het liefst minimaal twaalf uur per dag. Verdeeld over gemiddeld elf sessies. Vooral tijdens het opstaan en gaan liggen (ook elf keer), kunnen koeien belemmeringen ervaren. Het gevolg is dat ze korter zullen liggen.

Het aantal uren dat een koe ligt, is van grote invloed op de klauwgezondheid en het welzijn, maar heeft ook effect op de melkproductie. In figuur 1 is te zien dat koeien die langer liggen, meer melk produceren. Voldoende comfortabele ligboxen is een voorwaarde voor een gezonde, duurzame en productieve veestapel.

Figuur 1. De relatie tussen ligtijd en melkproductie (bron: Grant 2007)

Hoe zorg ik dat mijn koeien langer liggen?

Tip 1: Genoeg ruimte

• Een volwassen koe is zo’n 2.40m lang. Ze beweegt al liggend naar voren om te gaan staan. Daar is een ruimte van minimaal 3 meter voor nodig.
• Doordat ze haar poten onder haar lichaam legt en zich laat vallen, verschuift ze opzij. De zijdelingse ruimte die daar op het breedste punt voor nodig is is minimaal 1.15m
• Om de juiste maat voor de ligbox te bepalen kun je het beste uitgaan van de 25% grootste dieren.
• Rang lagere koeien zullen alleen tegenover de bazinnen van de koppel gaan liggen, als de kopruimte ruim genoeg is.

Tip 2: Een droog, zacht en koel ligbed

• Koeien hebben (onafhankelijk van de boxbedekking) een sterke voorkeur voor droog liggen.
• Het bijhouden van de boxen is belangrijker dan de keuze voor het strooisel.
• Koeien liggen ruim een uur minder in niet goed gevulde diepstrooiselboxen in vergelijking tot wel goed gevulde en aangeharkte boxen.
• Vanwege het totale lichaamsgewicht komt er enorme druk op de poten als de koe zichzelf optilt om te gaan staan. Een zachte bodem verdeeld die druk beter over de klauwen en gewrichten.
• Als koeien zichzelf in de box laten ploffen, bereiken ze een snelheid van 2,2m per seconde. Een flinke klap als je op een harde ondergrond of op de boxafscheidingen landt.
• In boxen met matrassen werkt zaagsel als schuurpapier.
• Warm liggen is niet fijn. Een goede ventilatie in de zomermaanden kan een heel verschil maken.

Tip 3: Kijk in de stal

Wil je weten wat jouw koeien van de ligboxen vinden? Kijk dan twee tot drie uur na het voeren eens in de stal.

1. Hoeveel ligboxen worden er bezet gehouden? En in hoeveel daarvan liggen koeien er daadwerkelijk correct in? Hoeveel half in de box staande koeien zie je?
2. Hoe lang duurt het tussen het met vier poten betreden van een ligbox en het gaan liggen? (Max 60 sec)
3. Hoeveel boxen zijn er nat of vuil? (Max één op twintig)
4. Er horen nauwelijks tot geen blank geschuurde plekken op de ligboxafscheidingen en schoftboom voor te komen

Wat zijn de adviezen voor de bedekking in kalverboxen? 

Door het droge en zonnige weer in de tweede helft van april, is er eind april veel mais gezaaid. Door het warme weer met voldoende neerslag kwam de mais snel boven en groeide snel door.

Het gehele seizoen bleef het warm en zonnig, waardoor de mais goed groeide en vroeg volvelds stond. Door de extreme droogte zijn er percelen die niet beregend zijn in het oosten en zuiden, verdroogd. De afrijping verliep door het zonnige droge weer zeer snel, waardoor eind augustus en begin september in het oosten en zuiden volop mais gehakseld werd. De opbrengsten vielen door de droogte tegen. In het Noorden en Westen is door het zonnige weer juist prima mais geoogst.

Tabel 1: voederwaarde snijmais 2022 t.o.v. voorgaande jaren

Door de extreem snelle afrijping door de warmte en het zonnige weer, is het DS-gehalte zeer hoog. Door de droogte zijn de kolven kleiner, waardoor het zetmeelgehalte gemiddeld laag is (zie tabel 1). Door het hoge DS-gehalte in combinatie met het lage zetmeelgehalte, is de snijmais structuurrijker en zal gemiddeld traag verteren. Dit past goed bij de structuurarme eerste snede graskuilen van dit jaar. Door het lage zetmeelgehalte, zal er meer zetmeel bij gevoerd moeten worden.

Wauw wat een fantastische prestatie; 15.297 kg melk per koe. Fam. G.J. Dogger uit Beerzerveld is met dit resultaat de nummer 1 topmelker van Nederland. 

Familie Dogger realiseerde het afgelopen boekjaar een EJR (economisch jaarresultaat) van 3.362 euro. Het vet gehalte zat op 3,92 % en het eiwitgehalte op 3,58 %. De koeien worden gemolken met een robot.

Meer Fuite klanten in topmelkers top 20

Mts. A.M. + A. Stol uit Grijpskerk is ook te vinden in de top 10 van top melkers. Evenals V.O.F. van den Acker uit Erp die een mooie 6e plaats behaalde. Dhr. T van Vliet uit Nieuwlande, melkveebedrijf Krol uit Boekel, mts R.H.J. en J.N.J. Dogger uit Beerzerveld en fam. van Gestel uit Hooge Mierde staan in de top 20. Van harte gefeliciteerd met dit prachtige resultaat!

Hoog bedrijfssaldo door constant rantsoen en hoge brok gift

“Hard melken lukt alleen door hard te voeren” stelt Wilco. “Een koe is daarnaast gebaat bij een constant rantsoen. We houden daarom zoveel mogelijk hetzelfde.  De eerste 60 dagen krijgen alle koeien dezelfde hoeveelheid krachtvoer. Daarna krijgt een koe afhankelijk van haar productie tot wel 18 kg brok.” Bang voor pensverzuring is Dogger daarbij niet. “We zorgen dat ons rantsoen niet te snel is en daardoor de pens verzuurt en kiezen daarom voor een rustig verteerbare brok en voldoende ruwe celstof in het totale rantsoen. Dat gaat prima. Ons ureum schommelt daar bij doorgaans rond de 20.” Meer lezen over familie Dogger? Klik hier. 

‘Boterzuur’ in de melk is een serieuze kwaliteits-afwijking. Vaak wordt gedacht dat graskuilen het grootste risico vormen. Maar dat is niet het geval volgens Eurofins Agro. ‘Maiskuil is tegen de verwachtingen in de meest voorkomende besmettingsbron op een bedrijf.’ Zó verlaagt u het risico op ‘boterzuur’ in maiskuil:

Broei veroorzaakt sterke bacteriegroei

Een kwaliteitsopmerking over ‘boterzuur’ in de melk gaat feitelijk over de sporen van boterzuurbacteriën die in de melk zitten. Boterzuursporen worden via het voer opgenomen. Via de mest komen ze op de spenen en uiteindelijk ook in de tank terecht. In een goed geconserveerde mais kuil krijgen boterzuurbacteriën geen kans zich te vermeerderen en sporen te vormen. Een slecht aangereden maiskuil vormt dus een risico voor vermeerdering van boterzuursporen. Ook broei of schimmel na openen zijn gevaarlijk.

Wat kan ik doen om de kans op boterzuur te verkleinen?

Neem maatregelen zodat uw mais goed geconserveerd is en broei voorkomen wordt. Enkele tips:

• Maak de kuil niet hoger dan de silowanden
• Verdicht de kuil zeer goed, ook aan de randen!
• Maak zo nodig gebruik van een inkuilmiddel. Een overzicht van onze inkuilmiddelen is hier te vinden.
• Voorkom overmatig zand in de snijmais.
• Veel zand op de onderste schutbladen? Overweeg dan iets hoger te hakselen om te voorkomen dat dit veel boterzuursporen in de kuil brengt. Dit is een aandachtspunt bij mais die deels onder water heeft gestaan of op percelen waar zeer hevige regen is gevallen.
• Zorg voor voldoende voersnelheid.

Dat een mooi resultaat behalen ook mogelijk is zonder door de duurste kalvermelk te verstrekken, blijkt wel uit deze bedrijfsrapportage. Kim Bleumink van melkveebedrijf Bots in Rekken (Gld) legt uit hoe zij kalveren voert met Prominend Excellent. Deze hoogwaardige melkpoeder is een echte no-nonsense kalvermelk en past goed bij veehouders die gaan voor gezonde kalveren en een hoge voeropname.

Onbeperkt melk verstrekken

In de Achterhoek vlakbij de Duitse en Twentse grens, ligt Melkveebedrijf Bots. Kim Bleumink runt daar samen met haar oom en tante een melkveebedrijf met 110 melkkoeien. Kim is verantwoordelijk voor de kalver opfok. Alle kalveren krijgen na de biest onbeperkt kalvermelk aangeboden. Daarna gaat Kim over op voorraadvoedering. Zo kan ze consequent werken met voldoende controle en flexibiliteit. Twee keer daags wordt de kalvermelk bereid en verstrekt. De kalveren krijgen zoveel melk als ze willen drinken. ‘De meeste kalveren drinken vanaf één week leeftijd zeker 10 liter melk per dag’, vertelt Kim. ‘Het mooie is dat de kalveren de melk verspreid over de dag opdrinken. Je hoort de kalveren niet. Ze zijn verzadigd en tevreden’.

Werkgemak met de melktaxi

Vorig jaar is een melktaxi in gebruik genomen. Het vervoeren van de melk is nu een stuk eenvoudiger. De melk wordt aangemaakt in de melktaxi met water van 45 °C voor een goede oplosbaarheid. Na het mengen wordt het resterende deel (koud) water aangevuld. Na bereiding is de melk rond de 20°C. Dit is perfect voor voorraadvoedering. Het aanmaken en voeren kost vijftien minuten per voerbeurt. Het dagelijks schoonmaken van de speenemmers en bakken kost vijftien minuten extra.

Biestkwaliteit bepalen

Kim gaat voor gezonde kalveren met een goede conditie en uitstekende groei. Een goede start is enorm belangrijk weet ze. De kalveren krijgen de eerste voeding vier liter biest. De tweede voeding is vrijwillig. Binnen 24 uur drinken alle kalveren zelfstandig uit de speenemmer. De ervaring leert dat het standaard meten van de biestkwaliteit een nuttige maatregel is. ‘Een tijdje geleden heb ik bij een aantal kalveren geen brix-waarden van de biest gemeten omdat het toch wel goed ging. Toen kreeg ik bij deze groep kalveren toch wat gezondheidsproblemen. Bloedonderzoek van een aantal kalveren liet zien dat het antistoffen-niveau in het bloed onvoldoende was. Dat was de aanleiding om weer consequent de biestkwaliteit te bepalen. Door bij lage brix-waarden de biest aan te vullen met andere biest of Prominend Colostrum, kan ik gezondheidsproblemen weer te voorkomen.’

Vast voer opname

‘In de eenlingboxen wordt gestart met het verstrekken van muesli en gehakseld stro’, vertelt Kim. ‘De echte opname komt in de tweede levensmaand’. Als de opname stijgt naar een halve kilo muesli per kalf per dag, wordt de muesli gemengd met kalverbrok. De kalveren worden tussen de acht en tien weken leeftijd gespeend. ‘Soms heb ik weinig kalveren en dan heeft het oudste kalf mazzel’, lacht Kim.

Prominend Excellent melkpoeder

Prominend Excellent is een hoogwaardig weipoeder, volledig op zuivelbasis. ‘De keuze voor Prominend Excellent is deels vanwege het voersysteem, maar past ook goed bij de totale bedrijfsstrategie. ‘Een goed product met een nette prijs. Ook is er voldoende aandacht voor de dieren’, aldus Kim.

Prominend Excellent is geschikt voor onbeperkt melk verstrekken, maar kan ook uitstekend in de drinkautomaat of  beperkt handmatig verstrekt worden. Voor vragen over het complete assortiment van onze Prominend melkpoeders kunt u contact opnemen met uw Fuite (jongvee)adviseur.

In dit vierde en laatste artikel in onze reeks over biggenopfok ‘zoomen’ we nog wat verder in op de diverse aspecten die er komen kijken bij de (gespeende) biggen.

Aan de orde komen:

• Speengewicht
• Energiebehoefte
• Kwaliteit

Hogere speengewichten met Ferm

Door een hogere voeropname van de lacterende zeugen neemt het speengewicht van de biggen toe.  Als de lacto voer opname per dag 1 kg hoger is dan resulteert dit in biggen die 0,4 kg zwaarder zijn bij spenen. Wat kan Ferm in Lacto zeugenvoer hierin betekenen?

– Ferm = melkzuur
– melkzuur = smakelijk
– smakelijker = hogere voeropname kraamzeug
– hogere voeropname = hogere melkgift
– hogere melkgift = hoger speengewicht

Daarnaast is het bijvoeren van de zogende biggen erg belangrijk. Training van het verteringsapparaat en leren vreten als voorbereiding op het spenen.

In ons assortiment hebben we diverse producten om een hoge voeropname van de zuigende biggen te bereiken:
– Pigger Appetite
– Pigger biggenmelken
– Pigger Peak Plus
– Structo Safe Ferm

Voor meer informatie: Pigger assortiment

Hogere voeropname voorziet in energiebehoefte.

De melkgift van zeugen is altijd al belangrijk geweest. Deze wordt echter nu nog belangrijker vanuit het oogpunt van huidige energiemarkt. Zwaardere biggen bij spenen i.c.m. een hoge voeropname van de zuigende biggen geeft een lagere warmte behoefte na spenen. Lagere stookkosten dus en dat is in de huidige markt een serieuze kosten besparing (bij energie kopen op de vrije markt).

Voordelen hogere voeropname kraamstal:

• Betere en uniformere tomen in de volgende worp.
• Zwaardere biggen minder (duur) speenvoer nodig.
• Zwaarder biggen bij spenen -> lagere temperatuur na spenen mogelijk = minder energiekosten.

Kwalitatief goede biggen produceren met structuur voer

Doel van de zeugenhouderij is zoveel mogelijk biggen te leveren tegen de hoogste prijs. Dit kan (alleen) door het gewenste gewicht, de gewenste genetica, uniformiteit, sexe, (groei)potentie en gezondheid te leveren.

• Een juiste gezondheidsbewaking in samenwerking met uw dierenarts is van groot belang.
• Ook de juiste huisvesting (zoals klimaat, hokuitvoering, hokbezetting, water- en voervoorziening) is een voorwaarde om kwalitatief goede biggen te produceren.
• In het najaar liggen veel (gezondheids)problemen op de loer. Eén daarvan is oorrandnecrose en oorbijten. De voersamenstelling en het fabricageproces spelen een rol bij het voorkomen van dit probleem. Structuur gemalen voer kan hier een belangrijke bijdrage aan leveren. Daarnaast kunnen additieven worden ingezet bij het voorkomen en oplossen van dit probleem.