Na een koude eerste helft van februari was de tweede helft extreem warm. Er kon dan ook al vroeg mest gereden worden. Het leek een vroeg voorjaar te worden. In maart was het wisselvallig en nat. Ook in april was het uitzonderlijk koud, waardoor het toch een laat voorjaar werd.

Begin mei liepen de temperaturen op en viel er regelmatig neerslag, waardoor het gras flink ging groeien. Half mei stond er m.n. in het Oosten en Zuiden al flink gras, waardoor toch gemaaid werd. Door het wisselvallige weer, vielen er vaak flinke buien op het gemaaide gras.

Vanaf 28 mei werd het pas zonnig, droog en warm weer, waardoor volop de rest van de eerste snede gemaaid kon worden. De opbrengsten waren dan ook enorm.

Het zeer natte wisselvallige weer heeft er toe geleid dat de eerste snede graskuilen van half mei extreem nat zijn. Hierdoor is de gemiddelde kuil erg zuur (lage pH) en is de Ammoniakfractie erg hoog. Door het late maaien zijn de DS-opbrengsten erg hoog. Hierdoor is het RE-gehalte erg laag. De gemiddelde VEM valt nog mee, maar m.n. de DVE-waarden zijn erg laag. Daarnaast zijn de kuilen nat en slap, waardoor de structuur van het rantsoen ook aandacht verdient. Ondanks de lage pH zijn deze kuilen toch broeigevoelig!

Om van deze kuilen goed te melken zal vaak het rantsoen gebufferd moeten worden of zal er structuur bijgevoerd moeten worden en zal er bestendig eiwit en pensenergie bijgevoerd moeten worden.

Een laag ureumgetal is gunstig in het kader van de mestwetgeving. Toch streven we niet allemaal naar een zo laag mogelijke ureumwaarde. De ervaring leert dat met het ureumgetal ook de productie onder druk kan komen te staan. In de praktijk zien we dat op bedrijven met een continue laag ureum (jaarrond 13)  producties van 11.000 liter per koe per jaar worden gerealiseerd. Een laag ureum wil dus niet altijd zeggen dat het niet melkt. Hoe zit dat?

Een laag ureum kan twee dingen betekenen

1. Een hele efficiënte eiwitbenutting
2. Een eiwittekort

Beoordelen we daarom naast het ureumgetal ook de kg melk, het eiwitgehalte, en de vertering dan kunnen we het onderscheid maken tussen efficiënt laag of te krap. Zo kan op het ene bedrijf naar volle tevredenheid gemolken worden met een ureum van 13, terwijl op een ander bedrijf de ondergrens bij 20 ligt. Het beoordelen van het ureumgetal staat dus niet op zichzelf.

Voldoende pensenergie is noodzakelijk

Voldoende energie is een basisvoorwaarde voor een optimale eiwitbenutting. Wanneer het eiwit dat gevoerd wordt, niet kan worden verteerd door een tekort aan energie, zal er onbenut eiwit verloren gaan. Dit zal zich ook uiten als een stijging van het ureum in de tank. Om het rantsoen te optimaliseren moet er niet minder eiwit, maar meer pensenergie worden toegevoegd. Maisvlokken zijn een goed voorbeeld van een goede energiebron op pensniveau.

Kiezen voor een hoogwaardige eiwitbron

Het aandeel pensfermenteerbaar eiwit is afhankelijk van de gekozen grondstoffen in het rantsoen. Het type voereiwit en daarmee dus het verschil in kwaliteit van de grondstof, bepaalt om die reden mede de hoeveelheid geproduceerd melkeiwit. De adviseurs van Fuite laten zich niet verleiden door enkel hoge % totaal ruw eiwit van een product, maar kijken verder. Zo gaan we voor kwaliteit en resultaat en voorkomen we dat goedkoop toch nog duurkoop wordt.

Wilt u weten wat op uw bedrijf het meest optimale ureumgehalte is en of er sprake is van een efficiënte eiwitbenutting? Vraag uw Fuite adviseur!

De laatste tijd is het weer vaak erg warm geweest. Het gevolg is dat er gemakkelijk schimmelgroei plaats vindt! Door grote schommelingen in temperatuur, treedt condensvorming op in voersilo’s. Door condensatie wordt de binnenkant van een voersilo vochtig, waardoor het aankoeken en de schimmelvorming meestal daar beginnen. Schimmels zorgen voor bederf van het voer, maar ook voor een muffe geur, waardoor de rest van het voer ook minder ruikt!

Na een warme vochtige periode (zoals nu) is het verstandig of zelfs noodzakelijk wanneer een silo leeg is, deze van binnen te controleren, te reinigen en daarna met een Siloshot de nog aanwezige micro organismen (gisten en schimmels) af te doden.

Zorg ervoor dat:

• de voersilo’s een keer helemaal leeg komen
• deze vervolgens van binnen gereinigd worden
• gisten en schimmels gedood worden met Siloshot

Siloshot is een mengsel van organische zuren die gisten en schimmels afdoden. Siloshot is gewoon bij de bulkbestelling te bestellen. Siloshot wordt door de bulkchauffeur in de silo geblazen alvorens het voer in de desbetreffende silo wordt geblazen.

“Eenvoud, korte lijnen en een persoonlijke sfeer. Een professionele organisatie die open staat voor de nieuwste ontwikkelingen en ruimte bied voor innovaties. Dat is wat me aansprak toen Gebrs. Fuite mij polste om voor hen te komen werken” vertelt varkens specialist Mark Wissink. 

Sinds 2011 ben ik werkzaam bij Gebrs. Fuite als bedrijfsadviseur varkens in zowel Noord- als Zuid-Nederland. Ik adviseer andere adviseurs waar nodig op het gebied van voeding en commerciële activiteiten. Voordat ik bij Fuite kwam heb ik praktijkervaring mogen opdoen bij de fam. Thomassen in Wijnbergen en heb ik gewerkt als brijvoerspecialist bij Hendrix Utd.  Toen ik in contact kwam met Fuite waren het vooral het fermenteren en de vloeibare melk die mij erg aanspraken. Fuite past precies bij mijn ambities om op een praktische manier varkensbedrijven te begeleiden en te ondersteunen onder het motto: zeggen wat je doet en doen wat je zegt.

De varkenshouderij ken ik ook van binnenuit

Ik ben opgegroeid in de Achterhoek en woon met mijn vrouw en 2 zoons onderaan de Montferlandse bossen in Lengel. Met ondersteuning en goedvinden van Gebrs. Fuite hebben mijn familie en ik, van 2014-2018, ook de mogelijkheid gekregen om als vennoot te kunnen deelnemen in de exploitatie van een zeugenbedrijf met 900 zeugen. Een vriend van ons kwam te overlijden en zijn vrouw zocht ondersteuning bij het voortzetten van het bedrijf. In deze periode heb ik in deeltijd voor Gebrs. Fuite gewerkt. We hebben hier de ervaring en kennis mogen opdoen van alle “financiële ups en downs” en praktische “ins en outs”.

Nutritionist in de stal en niet rommelen in samenstellingen

Wat me het meest aanspreekt bij Gebr. Fuite is dat we de mogelijkheid hebben vanuit het bezoek in de stal de behoefte van het varken rechtstreeks te kunnen vertalen naar voeding, dus vooral vooruit denken en oplossingen zoeken. Eenvoud en een persoonlijke benadering voor het beste resultaat in de stal. Korte lijntjes en snel kunnen anticiperen op veranderende behoeftes van het varken. Hierbij kunnen we in overleg met de ondernemer ook direct schakelen naar nieuwe innovaties. Een voorbeeld hiervan is het “coaten” van een fermentatie mix op het voer. Dit zorgt voor een beter darmgezondheid. Wat ik ook een sterk punt vind is dat er niet gesleuteld wordt aan de voersamenstellingen. Wat goed is laten we staan en alleen in overleg met de ondernemer worden er wijzigingen aangebracht. Het varken vertelt het je direct als je wat verandert. Nieuwste innovaties worden eerst op eigen locaties getest,  alvorens ze, in overleg met de ondernemer, worden toegevoegd in de voer-samenstelling. Voor de toekomst zie ik Gebrs. Fuite als een betrouwbare zakenpartner, die blijft innoveren en kennis deelt en duurzame relaties nastreeft.

In de zomermaanden lopen de temperaturen bovenin een silo behoorlijk op. Door grote schommelingen in temperatuur, treedt condensvorming op in voersilo’s. Door condensatie wordt de binnenkant van een voersilo vochtig, waardoor het aankoeken en de schimmelvorming meestal daar beginnen. Schimmels zorgen voor bederf van het voer, maar ook voor een muffe geur, waardoor de rest van het voer ook minder ruikt!

Waar moet ik op letten?

• Soms heb je aangekoekte voerresten die meekomen met de brokken, het kan een voorteken zijn  van meer viezigheid in de silo.
• Om te voorkomen dat er steeds stukjes in de voerstroom vallen en bij de dieren terechtkomen, is het verstandig om de silo schoon te houden.

Een siloshot wordt door een van onze bulkwagenchauffeurs in uw silo geblazen, waarna het voer er achteraan geblazen wordt. Een siloshot is een zuur in poedervorm dat er voor zorgt dat alle schimmels, gisten en bacteriën die in de silo groeien gedood worden. Het is specifiek bedoeld voor de mengvoerindustrie en dus niet schadelijk voor het voer waarmee het in contact komt.

Hoe moet ik siloshot gebruiken?

• Zorg dat de silo helemaal leeg is voordat een siloshot gebruikt wordt
• Zo kan de siloshot alle plekken van de silowand  bereiken.
• Maak vervuilde silo’s eerst schoon om zo de werking van de Siloshot te verhogen.
• Daarnaast is het verstandig om de silo te controleren op lekkage en eventuele condensvorming.
• Veel problemen met schimmel worden veroorzaakt door gaatjes in de silo, waardoor vocht naar binnen komt en voer gaat aankoeken.
• Silo’s goed vol blazen verkleint ook de  kans op condens vorming en aankoeken.
• Wij adviseren om minimaal 2x per jaar een siloshot te gebruiken.

Veel bedrijven zijn bezig met fermentatie. Doel van fermentatie is het nóg makkelijker verteerbaar maken van het voer én om melkzuur te produceren. Gebrs Fuite levert nu varkensvoer waar een ferment mix met melkzuur bacteriën op aangebracht is. Het  voer is  niet alleen smakelijk, maar ook zeer goed verteerbaar en zorgt dat de darmen en uw big gezond blijven.

Optimale fermentatie blijkt een uitdaging

Nadeel van fermentatie is dat het proces goed beheerst moet worden, anders kun je rotting krijgen. Daarnaast zijn melkzuur bacteriën erg gevoelig voor (over)verhitting en overleven ze het productieproces in de voerfabriek niet. Fermentatie op bedrijfsniveau kan een goed alternatief bieden, maar kent in zekere mate dezelfde risico’s én kost veel tijd en arbeid.

Nieuw: toevoegen fermentatie mix aan varkensvoeders

Bij de Gebrs. Fuite hebben we hier een oplossing voor: wij leveren varkensvoeders waar FERMENT op is ‘aangebracht’. We hebben dit product op meerdere bedrijven inmiddels getest en met succes ingezet.

Onze Prominend kalver melkpoeders worden sinds kort geproduceerd in onze eigen fabriek in Genemuiden.  De melkpoeders zijn eerst getest op het boerenerf. Dit leidde tot zeer positieve ervaringen. Daarom worden binnenkort de Prominend poeders uit eigen productie uitgeleverd. Doordat aan de poeders een nieuw aroma is toegevoegd zal de geur van de melk anders zijn dan u gewend bent.

Tevreden gebruikers van Prominend melkpoeder

Veehouders die de Prominend Super al jaren naar volle tevredenheid in zetten zijn Richard en Wendy Duker. “In de drinkautomaat krijgen hun kalveren 4 keer per dag 2 liter melk. De hoge melkgift leidt niet tot diarree bij de kalveren omdat de Prominend Super rustig verteert. Onze kalveren laten een betere skeletontwikkeling zien en zijn goed in conditie” aldus Wendy.

Op het melkveebedrijf van de familie Immink is in de afgelopen jaren de jongvee opfok stap voor stap geoptimaliseerd. Sinds kort worden alle kalveren gevoerd met Prominend Premium, een melkpoeder met 60% magere melk.

Klik hier voor het complete assortiment Prominend melkpoeders.

Afgelopen najaar zagen we opnieuw een stijging in het aantal koeien met klauwaandoeningen. De oorzaak voor deze toename moeten we enkele weken eerder zoeken. Koeien onderhevig aan hittestress hebben meer gestaan en minder gevreten. Het gevolg hiervan op de klauwgezondheid is drieledig:

1. Toename belasting

Koeien met hittestress staan gemiddeld 2 uur meer en liggen 2,5 uur minder. Ook verdubbelt de tijd die wordt besteed aan drinken. Waar drukte ontstaat rondom drinkbakken, stijgt ook de kans op rangordeproblemen. De belasting op de klauwen neemt daar nog eens extra toe. Met als gevolg kans op kneuzing of beschadiging van de zool of witte lijn.

2.  Verminderde doorbloeding

Meer staan verminderd ook de doorbloeding naar de klauwen. De aanvoer van essentiële voedingsstoffen, nodig voor de continue vorming van gezond nieuw klauwhoorn, neemt daardoor af.

3. Minder biotine afkomstig uit de pens

Een daling van de ruwvoeropname leidt tot een verminderde pensfunctie. In een gezonde pens wordt het vitamine Biotine  gemaakt. Biotine speelt een essentiële rol bij de vorming van gezond en sterk klauwhoorn. Wanneer de pensgezondheid onder druk komt te staan, daalt ook de aanmaak van Biotine.

Nieuw hoorn ontstaat bovenaan de zool. Afhankelijk van de groeisnelheid en de slijtage van de klauw zal de verminderde hoornkwaliteit, ontstaan ten gevolge van de hittestress, pas enkele weken later tot problemen leiden. Het hoorn wat bijvoorbeeld in augustus wordt gevormd, hoeft pas in oktober het hoorn te zijn waar de koe daadwerkelijk op staat. Wanneer u op uw bedrijf met name in het najaar te kampen heeft gehad met aandoeningen als zoolbloedingen of wittelijndefecten, is er mogelijk nog ruimte voor verbetering. Het doel is in dat geval om de drogestofopname en het aantal liguren op peil te houden, juist ook tijdens de zomermaanden wanneer deze extra onder druk staan. Onderstaande tips kunnen daar bij helpen:

Belasting

• Repareer evt. kapotte boxen en zorg daarmee dat de koeien het maximale aantal ligboxen ook kunnen benutten.
• Zorg voor een passende maatvoering van de ligboxen en houd ze schoon en droog.
• Indien er op het bedrijf al sprake is van een lange wachttijd, overweeg dan om in twee groepen te melken. Zo verminder je de totale belasting op de klauwen.

Water

• Maak de drinkbak minimaal ééns per week schoon en zorg voor voldoende verschillende drinkpunten met voldoende doorstroomsnelheid.

Voeren

• Twee keer daags voeren verhoogd het aanbod van fris voer en verhoogd direct de voeropname.
• Stimuleer de koeien om te gaan vreten door vaker aan te schuiven.
• Voer als het koel is.
• Voeg een buffer toe aan het rantsoen voor een gezonde pens of verstrek evt. likblokken.
• Zorg voor voldoende aanbod van vitamines en spoorelementen, welke nodig zijn voor de vorming van sterke gezonde klauwen. Fuite heeft speciale klauwmineralen waar Biotine aan is toegevoegd.

Hoe komt het dat kalveren die tijdens- of vlak na hete periodes geboren worden soms wat slapper ogen en extra aandacht nodig hebben?

Kalveren gebruiken net als koeien meer energie tijdens hete dagen. Toch is dit niet de enige oorzaak. Bij koeien die tijdens de droogstand last hebben van hittestress wordt namelijk gezien dat hun kalveren gemiddeld 4 dagen eerder geboren worden en zo’n 4,5 kg lichter zijn. Ook neemt de darm van deze kalveren minder antistoffen op vanuit de biest. Als gevolg daarvan komen er minder antistoffen in het bloed van het kalf terecht (zie figuur 1). Dit geldt ook voor biest met een hoge brix-waarde.

Figuur 1 Antistof IgG gehalte in het bloed van kalveren van moeders die hittestress ervaarden, of gekoeld werden tijdens eind dracht.

Bron: Laporta, Davidson et al 2021; Monteiro et al 2014, 2016.

Het resultaat van deze factoren is dat de weerstand van het kalf onder druk komt te staan, terwijl warm weer en veel geboortes in korte tijd juist de infectiedruk verhogen. Ook verdubbelen bacteriën in ongekoelde biest iedere 20 minuten bij warm weer. Kalveren én het biestmanagement verdienen daarom meer aandacht in de zomer.

4 tips om de kalveren een goede start te geven:

1. Na het uitmelken van biest: binnen 1 uur voeren of koelen.
2. Bewaar biest in de koelkast of diepvries, maar niet in het tanklokaal! Gekoelde biest op maximaal 4 graden is 4 dagen houdbaar.
3. Werk extra hygiënisch. Bacteriën gedijen goed met dit weer. Reinig drinkmateriaal en aanmaakbenodigdheden met heet water en zeep.
4. Verstrek biest vlug, veel en vaak. Vul slechte kwaliteit biest aan met goede biest uit de vriezer of waardeer het op met Prominend Colostrum.

Vraag hier ons biest protocol aan.

De monumentale boerderij van Henk en Geke van Gelder ligt op een schilderachtige plek net buiten Dalfsen. Lichtbruine koeien die rustig liggen te herkauwen maken het plaatje compleet. De eerste 5 Jersey koeien kwamen in 2010 en inmiddels bestaat de hele veestapel uit Jersey koeien. De melk wordt in de supermarkt verkocht onder het label ‘Holland Jersey’

Liefde voor de koe

De Jersey koeien bleken goed mee te kunnen komen in de koppel. Inmiddels bestaat de hele koppel van 100 stuks uit 100%, voornamelijk Deense, Jerseys.  De productie ligt rond de 6600 kg melk met de kenmerkende hoge gehalten; 5,9 vet en 4,4 eiwit. Regelmatig krijgt Henk de vraag waarom hij heeft gekozen voor Jersey. “Deels is dat de liefde voor de koe. Jerseys hebben een nieuwsgierig, sociaal en vriendelijk karakter. Bovendien hebben ze een hard beenwerk en passen ze qua maatvoering prima in de ligboxenstal uit 1976. Oja en ze geven dikke melk natuurlijk” vult Henk lachend aan.

(Tekst gaat verder onder foto’s)

Goed rantsoen is de basis van een goede conditie

Sinds een aantal jaren krijgen de koeien het rantsoen dat bestaat voor 75% uit gras en 25% uit snijmais verstrekt met een voermengwagen. “Ik heb er niet bewust op gelet maar toevallig zit er een magneet in de mengwagen” vertelt Henk. “Als ik nu weer een voermengwagen zou kopen, dan zou dat er zeker weer één zijn met een magneet. Het verbaasd me nog elke keer weer wat ik tegen kom. Spijkertjes bijvoorbeeld maar ook kleine stukjes zwerfvuil van bijvoorbeeld drinkblikjes.” In de krachtvoer box is op advies van melkveespecialist en naamgenoot Henk Maat gekozen voor de Lacto Stimulans. Dit is een graanrijk krachtvoer met een hoog niveau VEM en DVE. Dit product bevat extra bestendig zetmeel en vitamines en mineralen, waardoor de melkvetproductie op niveau blijft en de conditie van de koeien ondersteunt wordt.  “Het is mooi om de gehalten vast te kunnen houden maar ik wil wel een koe overhouden” vult van Gelder aan.

(Tekst gaat verder onder foto’s)

Aandacht besteden aan de jongste kalveren loont

Duurzaam boeren staat hoog in het vaandel op het bedrijf van de familie van Gelder. Koeien met een lactatiewaarde boven de 100 en goede benen worden geïnsemineerd met gesekst sperma. De andere koeien worden geinsemineerd met een vlees typisch ras. De Jersey kalfjes zijn relatief klein bij geboorte. “Ik besteed bewust veel aandacht aan de kalveren in de kwetsbare eerste twee weken” stelt Henk. “Na de verdere opfok ervaar ik dan nog maar weinig problemen”.