In de zomerperiode zijn in de buurt van dieren ook vliegen te vinden. Het aantal vliegen kan zo hoog worden dat het hinderlijk is voor uw vee en voor uzelf. Koeien die tijdens het melken blijven trappen en drinkemmers bij de kalveren waar meteen vliegen in zitten zijn bekende ergernissen.

Start tijdig met het bestrijden van vliegen

Vliegen zijn een bron van overdracht van ziekteverwekkers bij jonge dieren zoals kalveren en lammeren. De stalvliegen spugen eerst in hun voedsel voor ze het voedsel opeten. Zo verspreiden vliegen niet alleen zichzelf.

Bovenstaand figuur toont de levenscyclus van vliegen. Het beste is om op tijd te beginnen met het bestrijden van de maden. Deze maden komen uit de eieren die een vlieg legt. 100 vliegen in april betekent dat er al 500 maden zijn.  Over 2 maanden (eind juni) zijn er al 500 vliegen en over 4 maanden (eind augustus) 2500 vliegen (zie tabel 1). Door nu de maden te bestrijden wordt de grote toename van vliegen onderbroken.

Tabel 1. toename aantal vliegen bij geen / wel aanpak.

Start daarom nu met Neporex!

Neporex is een Europees erkend product om de ontwikkeling van maden te stoppen. De maden groeien zo niet uit tot poppen en vliegen. Neporex is breed toepasbaar. Het beste effect wordt bereikt door Neporex in te zetten in strohokken, iglo’s en eenlinghokken, strohokken (bij kalveren en afkalfhok) en eventueel langs de randen van de mestkelder.

Neporex is breed inzetbaar:

• Als poeder om te strooien
• Opgelost in water
• Geen schade aan sluipwespen en andere vliegenbestrijders
• Geen nadelig effect op de aanwezige dieren.

Voor meer informatie neem contact op met uw rundveeadviseur of kalveropfokspecialist. Zij kunnen alles vertellen over verpakking, gebruik en dosering.

De benutbaarheid van het eiwit in graskuilen verschilt enorm. Door uw gras droog in te kuilen, gaat er zo min mogelijk goed eiwit verloren. Lees verder hoe dit zit….

Tijdens het conserveren van  graskuil wordt een deel van het eiwit afgebroken tot ammoniak (NH₃). Dit kan de koe minder goed benutten dan het eiwit zelf. In drogere kuilen blijft in het algemeen de eiwitkwaliteit beter; daarbij gaat maar 6% van het ruw eiwit verloren als ammoniak, terwijl dat in natte kuilen wel 12% is (tabel 1).

Tabel 1 Voedingswaarde 1e snede graskuilen van 2019 met gelijke VEM; ingedeeld in vier categorieën o.b.v. drogestof gehalte.

In droge graskuilen is het gehalte aan darm verteerbaar eiwit hoger (90 vs. 68 g/kg DS), terwijl het ruw eiwit juist lager is vergeleken met een natte graskuil (181 vs. 208 g/kg DS) (tabel 1). Daarom kunnen koeien het eiwit van droge kuilen veel beter benutten: het ureum in de melk zal lager zijn wanneer een dergelijke kuil gevoerd wordt. Tevens is er minder eiwit aanvulling via krachtvoer nodig dan bij een nattere kuil met slecht benutbaar eiwit.

Wilt u meer weten over goed inkuil-management? Onze adviseurs kunnen u er alles over vertellen. Neem hier contact op.

De gevolgen van hittestress zijn o.a. een flinke productie dip en zichtbare stress bij de koeien. Klauwgezondheid en vruchtbaarheid zijn vaak tot nog wel 6 maanden na de hitte slecht. Nú kunt u al voorbereidingen treffen om hittestress te voorkomen. Lees hier welke.

Hittestress aanpakken: het kan op veel manieren. Veel voedings- en managementmaatregelen hebben direct effect en hoeft u pas toe te passen wanneer het nodig is. In dit bericht beperken we echter ons tot voorbereidingen rondom ventilatie en watervoorziening die u nú al kunt treffen om de gevolgen van hittestress te beperken. Zo is uw stal er klaar voor zodra de temperaturen oplopen.

Ventilatoren

Ventilatoren zijn erg effectief om het stalklimaat goed te houden en door het creëren van wind kunnen koeien hun warmte beter afgeven aan de lucht.

• Hebt u al ventilatoren? Zowel bij de melkkoeien als bij de droge koeien? Indien u overweegt om ventilatoren aan te schaffen: als u ze nu bestelt, kunnen ze nog hangen voor de zomer.
• Maak de bladen schoon. Ventilatoren met vieze bladen verplaatsen veel minder lucht en werken dus lang niet zo goed.
• Hangen ze effectief? Ventilatoren werken het beste als ze verse lucht van buiten naar binnen kunnen trekken via een opening en de vieze/warme lucht weer naar buiten kunnen drukken. Ook is het goed als ze iets schuin hangen zodat de lucht over de koeien heen verplaatst wordt.

Waterbakken

Bij hitte is de waterbehoefte tot wel 3x hoger dan normaal. Als u de volgende punten nu vast controleert, hebt u nog tijd om eventueel zaken te verbeteren.

• Zijn er voldoende drinkbakken?
  • 7 cm drinkbak per koe
  • Elke 20 meter 1 drinkpunt
  • Minimaal 2 drinkpunten per groep
• Is er een drinkbak dichtbij de uitloop van de melkstal/robot? Een koe drinkt zo’n 30% direct na het melken.
• Is de drinkhoogte ideaal? 70 cm is ideaal voor een goede opname.
• Is de druk op de leidingen voldoende? De doorstroomsnelheid moet meer dan 15 liter per minuut zijn.

Door deze punten rondom ventilatoren en watervoorziening nu al te controleren, hebt u even tijd om eventueel zaken te controleren. Zo maakt u het uw koeien gemakkelijker om de periode van hitte in de zomer door te komen en beperkt u de productie-dip, vruchtbaarheids- en klauwproblemen als gevolg van hittestress.

Vruchtbaarheidsproblemen zijn verantwoordelijk voor ca. 30% van de afvoer. Vaak komen problemen pas aan het licht na 60 of 100 dagen lactatie. Dieren die te laat drachtig worden kosten geld door grotere kans op transitieziekten en lagere voerefficiëntie. Hoe kunt u de vruchtbaarheid van uw koeien verbeteren?

Begin met goed in beeld brengen van het probleem. Waar gaat het mis? Ziet u de koeien niet tochtig, staan er teveel dieren aan de nageboorte of vallen de drachtresultaten na inseminatie tegen? Bedenk dat de maanden voorafgaand aan de dracht heel belangrijk zijn voor een goede vruchtbaarheid.

Tegenvallende vruchtbaarheidsresultaten door slechte eicellen

Als koeien wel goed tochtig worden maar niet drachtig na inseminatie moeten verschillende zaken gecontroleerd worden. Hoe verlopen de inseminaties? Menselijke fouten zijn nog altijd de grootste oorzaak van slechte drachtresultaten. Denk ook aan het spermavat, werkt deze nog goed? Of is het sperma mogelijk te warm geweest? Eicelkwaliteit is een derde punt dat meegenomen moet worden. Waar moet je op letten?

Eicel is gevoelig tijdens het rijpen

De rijping en groei van de eicel voor de eisprong duurt ongeveer 3 a 4 maanden. In die tijd is de eicel heel gevoelig. Zo hebben slechte voerovergangen, te groot conditieverlies maar ook stress bij het droogzetten of rondom afkalven een negatief effect op de kwaliteit van de eicellen. Hierdoor wordt de kans op bevruchting en een succesvolle dracht veel kleiner.

Aandachtspunten voor een goede vruchtbaarheid:

• Een goede lichaamsconditie van de koeien vóórdat ze de droogstand in gaan, ideaal is een conditie score van 3,5.
• Koeien op een stressvrije manier droogzetten.
• Een goed afgestemd droogstandsrantsoen, denk hierbij aan voldoende eiwit maar ook de juiste mineralen.
• Opstart van de koeien waarbij de negatieve energie balans zoveel mogelijk beperkt wordt. Lees hier meer over dit onderwerp.

Onze adviseurs kunnen u begeleiden bij geleidelijke overgangen en een goede aanpak van de droogstand.

Problemen met ziekte in uw koppel lammeren? Goede voeding heeft naast invloed op goede groei, óók invloed op de weerstand van uw lammeren.

Goede biest voorziening geeft het lam antistoffen waardoor het de eerste levensweken beschermd is tegen ziekteverwekkers. Deze worden ‘opgebruikt’ wanneer het lam te maken krijgt met mogelijke ziekteverwekkers. Daardoor moet het lam tegelijkertijd ook zelf beginnen met het opbouwen van de eigen, “actieve weerstand”. Deze heeft het lam nodig om zichzelf te beschermen tegen ziektes zoals longontsteking en coccidiose wanneer de antistoffen uit de biest door het lichaam zijn opgebruikt.

Allereerst gebruikt het lam voedingsstoffen om zichzelf warm te houden. Daarnaast kan het lam voedingsstoffen gebruiken voor groei én de opbouw van eigen weerstand. Als lammeren niet de kans krijgen om voldoende melk te drinken resulteert dit naast minder groei ook  in een tragere opbouw van de eigen weerstand (rode lijn in figuur 1). Er is dan immers onvoldoende energie beschikbaar, terwijl het afweersysteem om veel energie vraagt. Onvoldoende opbouw van de eigen weerstand kan ook ontstaan als  de infectiedruk hoog is. In dat geval zullen de antistoffen uit biest eerder opgebruikt worden (rode stippellijn in figuur 1). In beide gevallen wordt de weerstand dip groter waardoor het lam voor een langere periode erg kwetsbaar is.

Tips voor een hogere weerstand bij lammeren:

• Uniforme groepen.Zorg voor uniforme groepen met maximaal 7 dagen leeftijdsverschil.
• Drinkautomaat kalibreren. Controleer elke week de mengverhouding van de drinkautomaat en check ook de aanmaaktemperatuur(43-44 graden).
• Werk hygiënisch. Maak mixbeker/milkbars/gootjes dagelijks goed schoon, en reinig speen en slangetjes minimaal twee maal per week.
• Houd lammeren uit verschillende aflam pieken apart. Maak voor een nieuwe aflam piek een afdeling(of bij krapte een deel daarvan) helemaal leeg, zodat deze schoongemaakt en ontsmet kan worden. Pas wel op met het gebruik van ontsmettingsmiddel in een ruimte waar nog dieren lopen.

De jongveevoeders zijn opgedeeld in verschillende categorieën zodat u eenvoudig een voeder kunt vinden dat past bij uw jongvee.

De groei  voor spenen legt de basis voor latere lactatie

Al vanaf de geboorte legt u de basis voor de latere melkproductie. Uit onderzoek is namelijk gebleken dat elke gram extra groei voor het spenen extra melk oplevert in de latere lactatie. Want hoe hoger de groei als kalf is, hoe hoger de melkproductie als vaars wordt. Bovendien wordt het gebruik van antibiotica onder optimale groeiomstandigheden tot een minimum beperkt.

Benieuwd naar ons kalvermelk assortiment?   

“Een koe moet in balans zijn dan geeft ze gemakkelijk melk”

Een gezinsbedrijf waar een boterham mee verdient kan worden doordat koeien met een goed exterieur makkelijk melk geven met mooie gehalten dat is waarop wordt ingezet bij Bossink Holsteins. “Maar ik beleef zeker arbeidsvreugde aan een mooie koe” vertelt Gerrit van der Kolk glunderend. Onlangs werd van der Kolk Melkvee uitgeroepen tot Roodbont fokker van het jaar 2019.

In Wierden boert de familie van der Kolk al meerdere generaties aan de Nijverdalsestraat. Op deze locatie worden 90 koeien gemolken door 2 Lely robots. Het jongvee vanaf 3 maanden wordt elders opgefokt. Er is 40 ha in gebruik waarvan 32 ha grasland en 8 ha mais.  Jaarlijks wordt rond de 930.000 liter melk afgeleverd. Het rollend jaarproductie ligt op 10.800 kg melk met 4,42 vet  en 3,57 eiwit (BSK 50,5). De TKT is 407 dagen en het gemiddelde aantal inseminaties per koe ligt op 1,7.

“Niet zwabberen in het fokdoel maar steeds hetzelfde doel voor ogen houden”

Al vele jaren is familie van der Kolk succesvol in de keuringsring. Zo was Bossink Miranda 107 (v:  Bonfire, 92 AV) kampioen bij de oudere koeien op de Wintershow Zwolle, liepen Bossink Gerda 64 (v: Curtis, 91 AV) en Bossink Red Lawn 7 (v; Jotan, 90AV) op het EK te Libramont, werd Bossink Holsteins uitgeroepen tot beste bedrijfsgroep roodbont tijdens de Agri Fair Wierden en sleepte Bossink Rika 631 (v: Ladd P, 89 AV) het kampioen midden in de wacht op de HHH Show 2019. “Exterieur is voor mij belangrijk, een koe moet in balans zijn” stelt Gerrit. “We houden de kosten voor de fokkerij bewust laag. Gesekst sperma wordt bijvoorbeeld niet gebruikt”. Inmiddels zijn er goede koe families gefokt waarvoor ook KI’s belangstelling hebben getoond. Dit is het resultaat van jaren werk. In oktober 2019 overleed van der Kolk sr. Dat zorgt voor dubbele gevoelens bij het winnen van bijvoorbeeld de titel roodbontfokker van het jaar. Van der Kolk sr was al de grondlegger van het fokken van de koe families. “Op basis van triple AAA maak ik de keuze voor een rietje. En dan kies ik het liefst een stier waarvan al dochters aan de melk zijn. Je hebt daar leuke parings advies programma’s voor maar ach de afstamming van mijn vaarzen die weet ik uit mijn hoofd ook wel” lacht van der Kolk.

“Voeren doe ik niet op het scherpst van de snede, ik wil spelen met het rantsoen”

Het rantsoen bestaat uit bijna 60% Gras(kuil) en een kleine 40% mais aangevuld met bierborstel en onbeperkt hooi aan het voerhek. De koeien krijgen tot maximaal 8 kg in de robot en 1 kg in de voerwagen en hooi naar behoefte. “We maaien de 1^e snede bewust wat later, dat is misschien niet volgens het boekje maar ik heb graag wat meer structuur in mijn kuil” Voor een rantsoen is het belangrijk om dit constant te houden. “Ik wil weten wat ik bestel daarom ben ik ook blij met Fuite. Ik weet dat mijn brok samenstelling elke keer weer hetzelfde is. Ik kan dan spelen met het rantsoen en kies er bewust voor omdat niet op het scherpst van de snede te doen. De mest houd ik bewust wat aan de dikke kant”. Regelmatig beoordeel ik samen met Frank Ros de mest en staan we tussen de koeien. “Aan Frank heb ik een goede sparringspartner. Hij helpt mij om de puntjes op de i te zetten”.  Ook op de keuringen is te zien dat de koeien een constante kwaliteit voer krijgen. “Ze glimmen er over!”

Gedroogd hooi heeft een goede invloed op de gezondheid

De tijd van groot, groter, grootst hebben we wel gehad. We moeten op zoek naar andere manieren om ons te profileren als sector. In Zwitserland zag Gerrit welke positieve effecten hooi heeft op de gezondheid van melkvee. “Ik sprak daar veehouders die jaarrond een celgetal van rond de 80 realiseren” In de fokkerij wordt het hooi al langer gebruikt om koeien keurings klaar te krijgen. Het smakelijke hooi zorgt voor meer pensvulling en wordt erg goed benut. Het heeft een positief effect op de vruchtbaarheid en uiervulling. Koeien vreten dit ook graag. “Het is zelfs zo;  als een zieke koe dit hooi krijgt dan knapt ze op of ze gaat dood”. Omdat goed hooi geen schimmel en broei dus geen toxines bevat wordt ook het celgetal verbeterd.

Een hoog ureum gehalte in de melk geeft aan dat de eiwit benutting niet optimaal is. In het weide seizoen zijn de ureum gehaltes hoger dan in de winter. Dat is een signaal dat er een overaanbod is van eiwit, wat kan komen door te veel stikstofbemesting.

Stikstof essentieel onderdeel van eiwit

Een grasplant gebruikt stikstof als bouwsteen voor eiwit. Om precies te zijn: stikstof is een essentieel element in aminozuren, waaruit eiwit is opgebouwd. Zonder stikstof kunnen geen aminozuren aangemaakt worden en zonder aminozuren kan vervolgens geen eiwit gemaakt worden. Eiwit uit gras bevat wel 16% stikstof.

“Het is wijs om in het bemestingsplan verschil te maken in stikstof bemesting voor weide- of maai percelen.”

Bemesting toespitsen op verwachtte opbrengst

Bij beweiden zijn grasopbrengsten zo’n 1.000-2.000 kg droge stof per hectare per snede. Een eerste maai snede is beduidend zwaarder; al snel 3.500-4.000 kg droge stof per hectare. Wanneer beide percelen een gelijke stikstof bemesting ontvangen, zal het percentage ruw eiwit in het gras bij een weide snede veel hoger zijn dan bij een maaisnede. De eiwitbenutting zal bij beweiden dan dus sléchter zijn.  Het is wijs om in het bemestingsplan verschil te maken in stikstof bemesting voor weide- of maai percelen.

Beweiden

De eerste vraag is: wat voor opbrengst verwacht u van het perceel? Bij inscharen in april met nog maar 1.000 kg DS/ha, is naast dierlijke mest geen extra stikstof gift nodig vóór de eerste keer weiden. In dat geval kunt u beter pas ná de eerste keer beweiden stikstof strooien. Echter: wanneer u verwacht dat er 1.700 kg DS/ha van het perceel zal komen, dan is extra kunstmest wél nodig (zie de bodemanalyses voor de hoeveelheden). Vervolgens past u ook voor volgende (weide)snedes de bemesting aan op de verwachtte opbrengst.

Het resultaat

Wanneer het maatwerk qua bemesting goed toegepast wordt, is het gras een hele mooie basis voor uw rantsoenen. In de zomer zal een (grote) eiwit overmaat uit weidegras voorkomen worden en zult u minder hoge pieken in het melk-ureum zien. In de winter zult u er profijt van hebben dat u kuilen hebt gewonnen met een mooi ruw-eiwit gehalte waardoor er tijdens het stalseizoen minder eiwit aanvulling nodig is.

Meer weten over betere benutting van uw eigen ruwvoer of wilt u bemestingsadvies? Onze adviseurs helpen u graag verder met maatwerk!